Nederland heeft een aanhoudende bevolkingsgroei, toenemende vergijzing, groeiende diversiteit en kampt met tekorten op de arbeidsmarkt. Deel 3
De bevolking van Nederland verandert de komende dertig jaar flink. Het Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS, voorziet dat belangrijkste demografische veranderingen zijn: aanhoudende bevolkingsgroei, toenemende vergijzing en groeiende diversiteit. Deze veranderingen hebben aanzienlijke gevolgen voor veel maatschappelijke terreinen. Maar hoe ze precies uitwerken is nog onzeker. Tijd voor een inventarisatie. In dit artikel bespreek ik in een trilogie eerst mondiale demografische ontwikkelingen en ga vervolgens in op gevolgen hiervan voor onze arbeidsmarkt. Dit is het laatste deel, deel 3.
Regeringen proberen de leemten in het sociale systeem op te vangen. Dat doe je niet met massa-immigratie maar met een selectie qua toegevoegde waarde voor de arbeidsmarkt. Zwitserland en Canada doen dit al decennia. We kennen de ‘war on talent’ op management niveau, het wordt nu een ‘war on workers’. Er komt een run op gekwalificeerde arbeidskrachten. Er zijn snel jonge gekwalificeerde mensen nodig die kunnen zorgen voor handen aan het bed, voldoende inkomen genereren om ons pensioensysteem overeind te houden en voor nog zoveel meer. En hier schort het behoorlijk aan. We krijgen wel jonge mensen binnen maar ze vullen de gaten op de arbeidsmarkt niet effectief op. Moeten we de internationale arbeidsmarkt op? Er zijn daar veel kapers op de kust. De concurrentie voor arbeidsmigranten neemt enorm toe, meent de Wereldbank. Naast de rijke landen vergrijzen ook minder rijke landen en bovendien krijgen ook zij te maken met een snel dalende bevolking. De grote vraag is hoe deze landen hum welvaart kunnen handhaven als de beroepsbevolking zo hard krimpt. Volgens de Wereldbank heeft de Europese Unie wel de toegangskanalen voor gekwalificeerd personeel maar er stroomt te weinig effectief naar binnen. Als je kijkt naar universitair opgeleide migranten, dan woont de helft daarvan in de VS, Groot-Brittannië, Canada en Australië en daar zien ze hun toekomt liggen, helaas niet in Europa. Continentaal Europa heeft gekwalificeerd personeel hard nodig maar krijgt ze te weinig. Het is dus niet enkel een Nederlands probleem. Nederland krijgt traditioneel arbeidskrachten uit Oost-Europese landen, met Polen in een hoofdrol. Helaas behoren de Oost-Europese landen tot de snelste dalers qua bevolkingsaantal. Oekraïne daalt zelfs de komende 15 jaar jaar netto met 8 miljoen mensen en mogelijk nog meer als gevolg van de oorlog. De vervangingswaarde qua geboorten is veel te laag om de bevolking op peil te houden. De Oost-Europese bron voor onze arbeidsmarkt droogt dus snel op. Arbeidskrachten werven op de mondiale markt lijkt moeilijk, want vele landen vergrijzen en arbeidskrachten zoeken het voor opvulling vooral regionaal.
Lees ook
Er doet zich misschien toch een vrij uitzonderlijke kans voor. Nu de Chinese economie veel minder hard groeit liggen de banen voor jonge Chinezen niet meer voor het oprapen. Het gevolg is werkloosheid van ruim 20 procent onder hoogopgeleide jongeren. Velen die afgestudeerd zijn doen gedwongen een follow up met een tweede of derde studie. Anderen zoeken hun heil in de ambtenarij. Op één vacature solliciteren duizenden. Het gevolg is dat vele academici ver onder hun niveau werken. Laten wij de helpende hand bieden. We moeten China laten weten welke functies wij graag ingevuld zien en laat dan de cv’s uit China tot ons komen. Of laten wij daar een arbeidsmarktkantoor openen met Chinees personeel dat ons kan helpen bij de selectie. We bieden al vele Chinese studenten hier onderdak voor stages, waarna ze weer naar China terugkeren. We hebben nu vooral de ‘blijvertjes’ nodig. De Aziaten doen het in de VS geweldig goed. Ze moeten ons dat kunstje nu ook maar eens laten zien.
Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”
