De bevolking van Nederland verandert de komende
dertig jaar flink. Het Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS, voorziet dat
belangrijkste demografische veranderingen zijn: aanhoudende bevolkingsgroei,
toenemende vergijzing en groeiende diversiteit. Deze veranderingen hebben aanzienlijke
gevolgen voor veel maatschappelijke terreinen. Maar hoe ze precies uitwerken is
nog onzeker. Tijd voor een inventarisatie. In dit artikel bespreek ik in een
trilogie eerst mondiale demografische ontwikkelingen en ga vervolgens in op
gevolgen hiervan voor onze arbeidsmarkt. Dit is het laatste deel, deel 3. Regeringen proberen de leemten in het sociale systeem op
te vangen. Dat doe je niet met massa-immigratie maar met een selectie qua
toegevoegde waarde voor de arbeidsmarkt. Zwitserland en Canada doen dit al
decennia. We kennen de ‘war on talent’ op management niveau, het wordt
nu een ‘war on workers’. Er komt een run op gekwalificeerde
arbeidskrachten. Er zijn snel jonge
gekwalificeerde mensen nodig die kunnen zorgen voor handen aan het bed,
voldoende inkomen genereren om ons pensioensysteem overeind te houden en voor
nog zoveel meer. En hier schort het
behoorlijk aan. We krijgen wel jonge mensen binnen maar ze vullen de gaten op
de arbeidsmarkt niet effectief op. Moeten we de internationale arbeidsmarkt op?
Er zijn daar veel kapers op de kust. De concurrentie voor arbeidsmigranten neemt
enorm toe, meent de Wereldbank. Naast de rijke landen vergrijzen ook minder
rijke landen en bovendien krijgen ook zij te maken met een snel dalende
bevolking. De grote vraag is hoe deze landen hum welvaart kunnen handhaven als
de beroepsbevolking zo hard krimpt. Volgens de Wereldbank heeft de Europese
Unie wel de toegangskanalen voor gekwalificeerd personeel maar er stroomt te
weinig effectief naar binnen. Als je kijkt naar universitair opgeleide
migranten, dan woont de helft daarvan in de VS, Groot-Brittannië, Canada en
Australië en daar zien ze hun toekomt liggen, helaas niet in Europa.
Continentaal Europa heeft gekwalificeerd personeel hard nodig maar krijgt ze te
weinig. Het is dus niet enkel een Nederlands probleem. Nederland krijgt
traditioneel arbeidskrachten uit Oost-Europese landen, met Polen in een
hoofdrol. Helaas behoren de Oost-Europese landen tot de snelste dalers qua
bevolkingsaantal. Oekraïne daalt zelfs de komende 15 jaar jaar netto met 8
miljoen mensen en mogelijk nog meer als gevolg van de oorlog. De
vervangingswaarde qua geboorten is veel te laag om de bevolking op peil te
houden. De Oost-Europese bron voor onze arbeidsmarkt droogt dus snel op.
Arbeidskrachten werven op de mondiale markt lijkt moeilijk, want vele landen
vergrijzen en arbeidskrachten zoeken het voor opvulling vooral regionaal.
Er doet zich misschien toch een vrij uitzonderlijke kans
voor. Nu de Chinese economie veel minder hard groeit liggen de banen voor jonge
Chinezen niet meer voor het oprapen. Het gevolg is werkloosheid van ruim 20
procent onder hoogopgeleide jongeren. Velen die afgestudeerd zijn doen
gedwongen een follow up met een tweede of derde studie. Anderen zoeken hun heil
in de ambtenarij. Op één vacature solliciteren duizenden. Het gevolg is dat
vele academici ver onder hun niveau werken. Laten wij de helpende hand bieden.
We moeten China laten weten welke
functies wij graag ingevuld zien en laat dan de cv’s uit China tot ons komen.
Of laten wij daar een arbeidsmarktkantoor openen met Chinees personeel dat ons
kan helpen bij de selectie. We bieden al vele Chinese studenten hier onderdak
voor stages, waarna ze weer naar China terugkeren. We hebben nu vooral de
‘blijvertjes’ nodig. De Aziaten doen het in de VS geweldig goed. Ze moeten ons
dat kunstje nu ook maar eens laten zien.