Europese regelgeving versus gebruikersautonomie - Waar ligt de grens?

De Europese Unie beweegt zich in rap tempo richting een strengere digitale controle. Denk hierbij aan een geüpdatete wetgeving zoals de MiCA regulering (Markets in Crypto-Assets), een aangescherpte KYC (Know Your Customer) en AML regels (Anti-Money Laundering).

Al deze nieuwe eisen voor data-identificatie hebben als doel om consumenten beter te beschermen, financiële criminaliteit te bestrijden en transparantie te bevorderen. Maar deze ontwikkeling roept ook de vraag op: waar ligt de grens tussen veiligheid en individuele vrijheid?

De MiCA regulering, die in mei 2023 werd goedgekeurd en vanaf december 2024 in werking is getreden, biedt een geharmoniseerd regelgevend kader voor crypto-activa in de EU. Het richt zich op drie hoofdcategorieën: activa-gekoppelde tokens, elektronische geldtokens en overige crypto-activa zoals utility tokens. 

Voor aanbieders van crypto diensten betekent dit dat zij in de EU een vergunning nodig hebben en aan strenge eisen moeten voldoen rond transparantie, consumentbescherming en milieueffecten.

Dit kan ook de gebruikers van sommige online casino’s raken, want zij zullen dan vaker hun identiteit moeten bewijzen en de eigenaarschap van hun crypto wallet aantonen. Gelukkig zijn er ook online casino’s met een vereenvoudigde registratieprocedure zonder vervelende controles, om meteen storten en beginnen met spelen mogelijk te maken, wat het casino plezier enorm vergroot.

Daarnaast worden de gebruikers van self-custodial crypto wallets direct geraakt. Voor transacties boven de € 1.000 moeten zij nu aantonen dat ze de rechtmatige eigenaar van de wallet zijn. Ook moeten zij aanvullende identificatiedocumenten aanleveren, wat neerkomt op een diepgaande controle van de identiteit van elke betrokkene bij een crypto transactie.

Hoewel het doel hiervan nobel is, namelijk meer veiligheid en stabiliteit op de digitale markten, stuiten deze regels op veel weerstand bij gebruikers en platforms die een grote waarde aan privacy en autonomie hechten. Steeds meer decentrale projecten zoeken daarom hun heil buiten de EU of ontwikkelen technische oplossingen om compliance met anonimiteit te combineren.

Een opvallend resultaat van de bredere weerstand tegen alle vormen van een digitale identificatieplicht is de opkomst van crypto vriendelijke online casino’s, met name buiten de klassieke jurisdicties. Deze platforms accepteren vaak betalingen in crypto zonder uitgebreide KYC procedures, en richten zich daarbij vooral op casino spelers die bewust voor anonimiteit kiezen.

Hoewel dit ongetwijfeld risico’s met zich meebrengt, laat het ook zien dat er een groeiende behoefte is aan digitale vrijplaatsen binnen het steeds strakker gereguleerde internet.

Het nieuwe EU-beleid lijkt zo bovendien op gespannen voet te staan met de oorspronkelijke filosofie achter blockchain en crypto: decentralisatie, transparantie en een onafhankelijkheid van centrale autoriteiten.

De vraag is of een overmatig regelgevend kader de crypto innovatie niet juist afremt. Voorstanders van strengere regulering wijzen op het belang van consumentenbescherming en het tegengaan van misbruik, terwijl tegenstanders waarschuwen voor het verlies van digitale burgerrechten en creativiteit.

Toch betekent een strengere regelgeving niet noodzakelijkerwijs het einde van crypto in de EU. Integendeel, want door meer duidelijkheid te scheppen kunnen serieuze crypto marktspelers zich beter positioneren in een markt die lang ondoorzichtig was. Ook al hangt het succes ervan wel af van de mate waarin crypto gebruikers zich nog vrij voelen om aan deze digitale economie deel te nemen.

De Europese Unie probeert met haar nieuwe wetgeving meer orde te scheppen in de snelgroeiende crypto wereld en hier de fiscale vruchten van te plukken. Maar in die zoektocht dreigt zij helaas de autonomie van de eindgebruiker uit het oog te verliezen.

De opkomst van alternatieve online platforms, zoals crypto casino’s zonder een verplichte ID-verificatie, is geen toeval maar een duidelijk signaal. Het geeft aan dat crypto gebruikers bereid zijn nieuwe routes te verkennen als zij het gevoel krijgen dat hun vrijheid onder druk komt te staan.

De grens tussen bescherming en beperking is flinterdun, en precies daar ligt de uitdaging voor het toekomstige digitale reguleringsbeleid van de Europese Unie.