Hetzelfde journaal, maar dan anders

Het NOS Journaal en het RTL4 Nieuws hebben in principe geen andere functie dan de krant: het dagelijks informeren over de nieuwste ontwikkelingen en nieuwsfeiten in eigen land en daarbuiten. Maar behalve het mediumtype is er nog een belangrijk verschil. De krant is van oudsher afgestemd op specifieke lezersdoelgroepen en kan het nieuws daar naar inkleuren. Het NOS Journaal en ook het RTL4 Nieuws zijn er voor ons allemaal en staan dus boven de partijen. Althans, dat is de bedoeling.

In principe werkte dat allemaal prima, tot de commerciële televisie ook ons land aandeed. RTL 4 introduceerde een ‘nieuwe’, commerciële visie op het nieuws.

In het publieke bestel werd het journaal betaald uit de kijk- en luistergelden. Bij commerciële zenders moeten de kosten worden verdiend uit de reclame- en sponsorinkomsten. Het nieuws kan daar een belangrijke bijdrage aan leveren: hoge kijkcijfers betekenen duurdere reclameseconden en hogere inkomsten. Dus: zorg ervoor dat de kijkers dagelijks voor jou kiezen. Maak het nieuws net wat sappiger, smeuïger en spannender. En laat het er goed uitzien. Gebruik presentatoren die optimaal zijn afgestemd op de gewenste kijkerdoelgroepen (duopresentatie), plaats ze in een eigentijds ‘dynamisch’ decor en geef ze begrijpelijke gewone-mensen-teksten.

De tweede belangrijke conceptuele verandering betrof het weerbericht, zoals dat vroeger heette. Dit werd gedramatiseerd tot Het Weer en, op de cliffhanger na, losgekoppeld van het nieuws. Waar het weerbericht (voorheen weerpraatje) vroeger een zakelijke voorspelling betrof, is Het Weer nu al meer dan twee decennia een dagelijkse vorm van entertainment met in de hoofdrol de weerman of weervrouw, die de spanning opvoert en de kijker vasthoudt na het journaal. En die daarmee weer zorgt voor meer inkomsten: een extra reclameblok en ‘het weer wordt u mede aangeboden door Autotaalglas’. Het aardige is overigens dat het zwaartepunt allang niet meer ligt op de voorspelling, maar op de evaluatie van het weer van de afgelopen dag.

Het duurde even voor het NOS Journaal reageerde op deze voor Nederland nieuwe aanpak van het RTL Nieuws. Natuurlijk nam men in eerste instantie afstand van deze commerciële benadering van zoiets heiligs als het nieuws.

Maar vervolgens werd de achtervolgingsrace ingezet met diverse journaalformats die, verspreid over de dag, optimaal afgestemd werden op de diverse segmenten van de kijkersmarkt, tot en met de anchormen en anchorwomen. Vaktermen die in Nederland voor het eerst gebruikt werden door Philip Freriks toen hij het met name over zichzelf had: na Parijs was nieuwslezer was kennelijk een te gewoon beroep.

De NOS deed nog een stap. En passant werden ook de opiniërende nieuwsgaring en achtergronden van het klassieke actualiteitenprogramma geannexeerd en als vanzelfsprekend geïntegreerd in de diverse formats.

Op dit moment is deze aanpak van de NOS de meest succesvolle. Avond na avond scoort het NOS Journaal betere kijkcijfers dan RTL4 Nieuws en ook de andere formats van de NOS worden goed bekeken. De STER kan tevreden zijn. En daarmee de publieke omroepen.

Jacques Meijers, marketing/communicatiestrateeg