-Frits Bosch- Europa gaat slecht en wordt voorbijgestreefd door China en VS. Of toch niet?

Wat wilt u eerst horen: het goede of het slechte nieuws? Okay, laten we met het goede nieuws beginnen. De EU is sinds jaar en dag het mondiaal grootste handelsblok. Zij is de mondiaal grootste exporteur en importeur voor 100 landen. Als we de overige Europese landen daarbij optellen dan is de mondiale handelsdominantie gigantisch. Dan komen we meteen aan een belangrijke karaktertrek van Europa: het is een mondiaal handelsblok. Vervolgens luidt de vraag: hoe verhoudt zich de omvang van het Europese bnp tot de VS en China? Daar hoeft Europa geen minderwaardigheidsgevoelens over te hebben. De bnp cijfers VS, Europa en China 2024 zijn respectievelijk schattingen (vooral China!): 27 biljoen, 19 biljoen, 18 biljoen euro. Dus totaal Europa heeft nog altijd een licht groter bnp dan China. China kampt met groeivertraging. Overigens is het bnp van Nederland ruim 1 biljoen euro en staat daarmee op een eervolle 18e plaats. Maar los van de cijfers is een sterk punt van Europa dat het mondiaal het grootste en meest grandioze museum herbergt dat een stabiele inkomstenbron is. Daar wordt onterecht minderwaardig over gedaan, met dank aan onze voorvaderen. Het probleem met Europa  is de euro. In 2000 was de euro bij de start 0,92 dollar waard. In 2008 steeg de waarde naar 1,47, dus werd de bnp waarde plotseling veel meer, om vervolgens weer te dalen met een euro naar nu 1,09 dollar. Veel van de politieke problemen binnen de EU worden veroorzaakt door de euro. Zonder de euro zouden de EU-landen kunnen revalueren en devalueren zonder de voortdurende transfer van geld van Noord- naar Zuid-Europa. Dat knelt voortdurend in de samenwerking in de EU. Het leidt tot fricties en ruzie. Weg ermee. De voorlopige conclusie is dat het wel meevalt met het economisch overschaduwen door de VS en China.

Het is correct dat Europa achterloopt met tech. De VS is daar veel beter in dan wij. Maar wat is daar mis mee? De Italiaanse econoom David Ricardo (1772-1823) stelde dat landen voor de internationale handel het meest profiteren van het produceren van goederen met lage productiekosten. Uitruil tussen landen is optimaal bij vrijhandel met wederzijds kostenvoordeel. Welnu, de VS is beter in tech, wij zijn beter in handel. Bovendien behoort de VS tot ons bevriend cultuurgebied, dus laat dat land doen waar zij sterk in zijn en wij waar wij sterk in zijn. De kracht van Europa zit traditioneel in de pluriformiteit van landen en niet in de vanuit Brussel dwangmatige uniformiteit zoals Draghi dat wil qua regelgeving. Uniformiteit doodt de comperatieve voordelen en dus de handel. De euro dwingt uniformiteit af en zorgt voor fricties. Ik zie aldus een negatieve rol voor de EU als locomotief voor economische ontwikkeling. Dit gremium blokkeert dat eerder dan dat het dit stimuleert.

Nu het slechte nieuws. Europa is vooral een handelsblok en groeit en bloeit met vrijhandel. En daar gaat het niet zo best mee. Rusland hebben we in de blokkade gezet. We zien diverse toeleveringsroutes geblokkeerd worden vanwege politieke verwikkelingen met Rusland en China. Vooral de Nederlandse en Duitse economieën hebben daarmee te kampen. De Duitse economie is sterk verbonden aan China. De Chinese import van Duitse producten is gekelderd. De zwakke Chinese binnenlandse economie, samen met veranderende Chinese vraagvoorkeuren, komt in Duitsland hard aan. Duitsland is duur geworden door loongroei en energieprijzen. Het land heeft een achterstand qua tech, met name de digitale infrastructuur; de automobielindustrie krijgt klappen. De arbeidsproductiviteit blijft achter. Dr Klaas de Vries stelt in ESB dat onze afbouw van de kapitaalintensieve gasvoorraad vanuit Groningen voor een algehele productiviteitsdaling heeft gezorgd alhier omdat het onze industrie algeheel omlaag trekt. Klopt! We zitten nu met mondiaal de hoogste energieprijzen, naast de hoogste belastingtarieven, die nu voor het grootbedrijf nog verder omhoog gaan. Hoe kun je nog verbaasd zijn dat de productiviteit achterblijft? Ik vind het onbegrijpelijk dat wij een gouden energievoorraad onbenut laten. Mijn voorkeur is om de Groningers een zeer warme handdruk te geven en de gasvoorraad weer voluit te benutten. We lijken wel achterlijk dit niet te doen. Omlaag met de energiekosten en belastingen!

Voorts wil ik graag weten wat de mogelijkheden zijn om statushouders te benutten voor onze economie. Er is nu voorzover mij bekend geen zicht wat hun professionele profiel is: wat kunnen zij en waarvoor kunnen we ze inzetten? Of trekken ze onze productiviteit omlaag omdat ze geen bijdrage kunnen leveren? We zijn zo sterk in data, maar waarom weten we dat niet.

Mijn slotsom is dat Draghi het somberder voorstelt dan het feitelijk is. Hij is een Italiaan en laadt de verdenking op zich uit de ruif van 800 miljard wil plukken.

Het knelpunt van Europa zit vooral bij de locomotief Duitsland. Als die locomotief terugvalt, dan hebben we echt een probleem. Bovendien moet de internationale handel niet inzakken. Die twee vertonen een ongunstige trend. Het derde punt is dat het euro experiment beëindigd moet worden en mijn voorkeur is om door te pakken naar Nexit. Zie ik niet gebeuren. Dus echt optimistisch mogen we niet zijn.