De focus op Hongarije, interview met prof Lásló Máracz Deel 1
Het Hongaarse voorzitterschap van de Raad van de EU loopt van 1 juli tot 31 december 2024. Hongarije concentreert zich tijdens het voorzitterschap op 7 thematische gebieden: versterken van het concurrentievermogen van de EU; versterken van het defensiebeleid van de EU; een consistent uitbreidingsbeleid, gebaseerd op verdienste; indammen van illegale migratie; vormgeven van de toekomst van het cohesiebeleid; bevorderen van een op de boeren gericht EU-landbouwbeleid; aanpakken van demografische uitdagingen. Er wordt veel op Hongarije gemopperd in de EU, veelal zonder kennis van zaken over het land. Er lijkt me alle aanleiding om de focus op dit land te zetten. Ik maak een selectie van vier afleveringen over Hongarije. Het betreft hier een selectie van een langer interview met prof. Lásló Máracz.
Marácz (1960) werd geboren in Nederland uit een gezin van Hongaarse vluchtelingen. Zijn ouders verlieten in 1956 Hongarije tijdens de Hongaarse Opstand. Hij studeerde Oost-Europese Studies aan de Rijksuniversiteit van Groningen waar hij ook promoveerde. Dr. László Marácz is Honorary Professor of Gumilyov Eurasian National University en Senior Lecturer European Studies, University of Amsterdam. Hij heeft talloze academische publicaties op zijn naam staan waarvan vele over de Hongaarse geschiedenis. Hij ontving in 2015 een ereprofessoraat aan de Eurasian National University in Kazakhstan. Nederland en Hongarije onderhouden al vele jaren uitstekende relaties op het gebied van cultuur, economie en politiek. Hongaren bewaren goede herinneringen aan honderd jaar diplomatieke betrekkingen. Maar is er reden tot zorg. Nederlandse kritiek op Hongarije is veelal ongefundeerd en hypocriet, meent László Marácz. Ik praat met hem over de Nederlands-Hongaarse betrekkingen, de historie, de cultuur en de economie die de landen samenbindt. Hongarije geldt als xenofoob. Het land heeft op moment van schrijven circa 350.000 Oekrainers opgenomen en het worden er snel meer. Hongarije is een land in Centraal-Europa, van noord naar zuid doorsneden door de Donau en grenzend aan Oostenrijk, Slowakije, Oekraïne, Roemenië, Servië, Kroatië en Slovenië. Hongarije is lid van de Verenigde Naties, de Europese Unie, de NAVO en de Visegrádgroep. Hongarije is van belang voor de Europese Unie. Iedere EU lidstaat dient te begrijpen dat als je lid bent van een club men dan aan de betreffende regels gebonden is. De EU beklaagt zich over Hongarije, de rechtsstaat wordt geweld aan gedaan.
Lees ook
“Kunt u een schets geven van de Hongaarse Opstand in 1956?”
László Marácz: “De Hongaarse Opstand was een massale volksopstand die duurde van 23 oktober tot 10 november 1956. De opstand ontstond spontaan en was gericht tegen het Stalinistische bewind in de Volksrepubliek Hongarije. De opstand begon als een vreedzame betoging van enkele duizenden studenten van de Technische universiteit van Boedapest, die hun solidariteit betoonden met het Poolse Poznan, waar een opstand was neergeslagen. De leuzen waren "Russen naar huis" en "Imre Nagy aan de macht.” Inwoners van Boedapest sloten zich aan bij de studenten, die richting het parlement gingen. Vlaggen met het staatswapen werden neergehaald en het communistisch embleem van de volksrepubliek werd eruit geknipt. De rode sterren op gebouwen werden neergehaald, evenals het standbeeld van Stalin. Partijleider Erno Gero noemde de betogers volksvijanden die er op uit waren om de macht van de arbeidersklasse te ondergraven en "de banden tussen onze partij en de roemrijke Sovjet-Unie te verbreken.” Het Hongaarse leger stond aan de kant van de opstandelingen en deelde wapens uit. Betogers koelden hun woede op kazernes van de geheime politie. Sovjettroepen moesten zich buiten Boedapest terugtrekken. Erno Gero riep de Sovjet-Unie te hulp. Op 24 oktober vielen betogers het parlement binnen en dwongen de regering af te treden. Gero en premier András Hegedűs, vluchtten naar de Sovjet-Unie en Imre Nagy (1896-1958) werd premier. De nieuwe regering trad uit het Warschaupact. Gevangenissen lieten politieke gevangenen, onder wie kardinaal Jozsef Mindszenty, vrij. De opstand leek te slagen, maar Sovjet tanks maakten aan die droom een einde. Vanaf 4 november 1956 maakten ze met bruut geweld een einde aan de opstand tegen het communistische regime die amper twee weken had geduurd. In 1956 ontvluchtten ongeveer 200.000 Hongaren hun land. Het neerslaan van de ‘Hongaarse Opstand’ maakte heftige reacties los in Nederland. Een aantal Hongaren die in 1956 op de vlucht sloegen voor de Sovjettroepen die hun land binnenvielen, werden in Nederland met open armen ontvangen, althans door de bevolking. Kabinet Drees III was niet enthousiast over de komst van de Hongaren vanwege de vrees van een te groot beslag op de economie en de verzorgingsstaat in opbouw. Maar de ministers Ko Suurhoff en Herman Witte vatten de komst van de Hongaren op als een oplossing voor het tekort aan arbeiders in de bouw en in de mijnen waardoor het aantal naar 3.000 opliep. Het is een luttel aantal vergeleken met de honderdduizenden immigranten die we nadien binnenlieten. De meeste Hongaren integreerden uitstekend, enkelen keerden terug naar Hongarije. Dat is alweer 64 jaar geleden. Hongaren kwamen naar Nederland, maar inmiddels doet zich een omgekeerde beweging voor. Er zijn soort enclaves van Nederlanders die om uiteenlopende redenen uit ons land zijn vertrokken naar Hongarije.
”Hoe ziet de profielschets van Hongarije eruit?”
Marácz: “In Hongarije is royaal meer dan de helft van de bevolking dol op zijn premier Viktor Orbán (1963), want “hij heeft ons een beter leven gegeven.” Hij is hun held. En begrijpelijk, want het land doet het uitstekend. De jaarlijkse economische groei is opmerkelijk. Waar de EU fors in recessie gaat, beloopt de Hongaarse groei: 4,9% in 2019, 3,7% in 2020 en 3,5% 2021. De stijging van de inkomens is navenant. De achterstand op het Westen wordt ingelopen. Maar er moet nog een inhaalslag gepleegd worden, want geschat wordt dat circa 15% van de bevolking in armoede leeft. De economie is opgebouwd uit 65% diensten, 31% industrie en 4% land- en tuinbouw. Hongarije is sinds 2004 EU lid. De munteenheid is de forint, 100 forint = € 0,32. De bevolking is voor 55% Rooms-katholiek, 20% protestant en 25% atheïst, joods, Amerikaanse christelijke genootschappen. De Nederlandse export naar Hongarije groeit hard. In 2013 voerden we nog voor zo'n € 2,5 miljard uit, in 2018 lag dit cijfer boven de € 4 miljard, een stijging van 57%. Ook de import uit Hongarije steeg in diezelfde periode hard, 28% naar ruim € 2,5 miljard. Hongarije telt 10 miljoen inwoners, waarvan 1,7 miljoen in de hoofdstad Boedapest.”
‘The best migrant is the migrant who does not come’, Victor Orbán
Frits Bosch, econoom en socioloog, auteur van Links Verdriet.
Lees ook