-Frits Bosch- De machtsverhoudingen in de wereld kantelen. Wat betekent dit voor Europa?
De wereld staat op een keerpunt. Dat staat het altijd, maar nu is het wel hevig. De machtsverhoudingen kantelen razendsnel. Waar gaat het heen? Laten we de zaken eens op een rijtje zetten. Ik schets een aantal lijntjes ter overdenking, niet uitputtend.
1. We hebben het gevoel dat autocratieën een opmars maken ten koste van democratieën. Dat is wat aantallen betreft niet het geval. Gerekend vanaf de Tweede Wereldoorlog is het aantal democratieën toegenomen. Denk aan Griekenland, Portugal, Brazilië, Argentinië, Chili, Zuid Korea, Taiwan, Zuid Afrika, Filipijnen en diverse andere landen in Afrika. Het aantal autocratieën nam tot 1975 toe maar nam daarna af (The decay of power van Moises Naim). Democratieën hebben mondiaal gezien de voorkeur van kiezers, zie het aantal vluchtelingen naar democratieën vanuit autocratieën.
Lees ook
2. Mondiaal zien we de macht van democratieën afnemen ten gunste van autocratieën. Europa breidt uit van 27 lidstaten naar 36 lidstaten. De gedachte is dat de macht van de EU daardoor zou toenemen. Het tegendeel is echter het geval. De EU wordt door het toetreden van corrupte en ultiem zwakke Oostbloklanden, ernstig verzwakt. Europa zal meer aan militaire bescherming gaan doen vanwege kapers op de kust zoals Rusland en China. De EU zit financieel niet goed in elkaar met schulden tot aan de nek. Euro zit vol met weeffouten; is een crisis op komst? Brussels centralisme is funest voor gemeenschapszin. De EU moet tegen het licht gehouden worden. Europa’s toekomst is dubieus. Take back control!
3. De Verenigde Staten trekken zich geleidelijk terug van het mondiale strijdtoneel, zeker als Donald Trump weer president wordt. De VS is intern extreem verdeeld. De macht van de VS neemt af.
4. China is met een opmars bezig, onder andere via de Nieuwe Zijden route. De macht van China neemt toe.
5. Rusland is bruut en gevaarlijk voor Europa. Het land zoekt naar mogelijkheden Europa te destabiliseren ondermeer door vluchtelingen.
6. India is met een opmars bezig. We gaan veel van dit land horen, vooral op IT gebied.
7. Zelfs een kleine autocratie als Noord Korea kan democratieën schrik aanjagen. Noord Korea eigent zich een onevenredige hoeveelheid macht toe. Ook Pakistan reken ik ook hiertoe op termijn.
8. Ik zie de macht van landen in het Midden Oosten op den duur afnemen door de afbouw van fossiel.
9. Niet alleen de macht van democratieën neemt af, ook de kwaliteit daarvan. De bevolking toont zich er ontevreden over: te weinig inspraak en te weinig effectiviteit. Tevens zien we autocratische elementen in democratieën sluipen via Big Brother is watching you. Referenda zijn broodnodig om ‘democratie’ als bestuursmodel te redden.
10. Democratieën neigen thans naar rechts. Links spartelt tegen, maar zit niet goed in de politieke wedstrijd. Uitkijken voor opstand als rechts geblokkeerd wordt. Eigen volk eerst, ‘populistisch nationalisme’ neemt toe. Links onbegrip eveneens.
11. Er is sprake van deglobalisering en reglobalisering. Kortere handelsroutes, andere supply chains. Trend naar continentale autarkie.
12. Binnen de landen neemt de positie van IT enorme proporties aan. De beurswaarde van de Magnificent Seven is groter dan de beurswaarde van de VS, Frankrijk, China en Japan bij elkaar. Dit zijn Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia, en Tesla samen, zijnde 17% van de MSCI World. De overige 2939 bedrijven in die index hebben ‘slechts’ 83%. IT heeft een ongehoorde macht die lastig te beperken is door multinationaliteit.
De verschuivingen gaan sneller en zijn vluchtiger. Machthebbers raken hun positie gemakkelijker kwijt. De vraag is of deze trends zich voortzet. Voorspellen is lastig, vooral waar het de toekomst betreft. Ik zie nog geen redenen waarom deze lijntjes zich niet zouden voortzetten. Europa zit in de hoek waar de klappen kunnen gaan vallen. De wolven zijn dol op dit sappige hapje. Een wakkere politiek is in Europa meer dan ooit nodig, take back control!
Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”. Zijn meest recente boek is Kafkaistan.
