Wat is er nodig voor een Derde Wereldoorlog?

Even over Westerse hulp aan Oekraïne.

De NAVO kan ongetwijfeld iets betekenen in Oekraïne, ten goede of ten kwade. Daarom moeten we ons afvragen in hoeverre het Noordatlantische bondgenootschap zich in de strijd moet mengen. Een van de redenen waarom we het niet moeten doen, lijkt mij de schaal van het conflict: er is slechts een zeer klein deel van Oost-Oekraïne in handen van de Russen, die we ook wel separatisten noemen. Kijkt u maar op dit live-kaartje. Natuurlijk kan dat gebied groter worden, maar momenteel is er in het ergste geval een patstelling, geen duidelijke Oekraïense onmacht.

Een andere reden waarom we volgens velen geen NAVO moeten gebruiken in Oekraïne, is de vrees voor een Derde Wereldoorlog. Net als de vrees voor een Koude Oorlog, lijkt het me een beetje veel gezegd te denken dat een conflict met Rusland onherroepelijk leidt tot een Derde Wereldoorlog. Let wel, de laatste keer dat Amerikanen direct strijd voerden tegen Russen (want daar zal militaire escalatie in extremis toe leiden: Amerikanen tegen Russen) is nogal lang geleden. Als we geen dingen als Amerikaanse trainingsmissies in Georgië meetellen, hebben de Amerikanen en de Russen namelijk nog nooit een shooting war met elkaar uitgevochten. En dat gaat nu ook niet gebeuren.

Althans, als de huidige Amerikaanse regering net zoveel aandacht besteedt aan geschiedenis, als John Kennedy deed. Hij las 'The guns of August' en besloot dat toekomstige historici onder geen beding over 'The missiles of October' mochten schrijven. Als er dan nog toekomstige historici zouden zijn. Want tijdens de Cubacrisis kwam de wereld 'this close' (Robert McNamara bracht zijn wijsvinger en duim altijd heel dicht bij elkaar als hij hierover verhaalde) bij een nucleaire holocaust. Dus nee, de enige keer dat de VS en de Russen/Sovjets tegenover elkaar stonden, werd het bijna echt de oorlog om alle oorlogen te beëindigen. De Amerikanen herinneren zich dat.

Dat verkleint de kans op een Derde Wereldoorlog tot onrealistische proporties. Maar in een bijna even onwaarschijnlijk geval breekt er een zogenaamde 'proxy-oorlog' uit. Denk aan Vietnam of Korea. In een dergelijk geval is ten minste één van de twee grootmachten niet aanwezig op het strijdtoneel, maar steunen ze strijdende partijen. Of de Amerikanen dit gaan doen, is sterk afhankelijk van de binnenlandse politiek. En aangezien de VS in de woorden van Christopher Hitchens al war-weary zijn sinds de namiddag van 11 september 2001, is de kans op dergelijk ingrijpen ook miniem. In alle gevallen is de kans op een Derde Wereldoorlog heel erg klein, want hebben ten minste twee grootmachten nodig, waarvan er zeker een niet wil vechten.