Seksuele gerichtheid of seksuele geaardheid

Het homofront trad de afgelopen week weer zeer op de voorgrond. Er was iets met een rabbi die was blijven steken in de opvattingen over homoseksualiteit van de laatste drieduizend jaar en nog niet helemaal op de hoogte was van de verlichte stand van zaken van dit moment. En er was opwinding over een 'homotherapie' voor orthodox christelijken die tot verbijstering van Edith Schippers, onze liberale minister van Volksgezondheid, door de basiszorg wordt vergoed. Zulke achterlijke en buitennissige dingen moeten de mensen maar zelf betalen, dat kan niet op kosten van de gemeenschap. Wat opvalt is dat homoseksualiteit, en dan vooral de erkenning dat we hier met een normale geaardheid te maken hebben waar mensen gewoon voor uit moeten kunnen komen zonder afkeurende blikken en discriminatie van hun omgeving, steeds meer is uitgegroeid tot de lakmoesproef van het moderne levensgevoel. Wie daar nog vragen bij stelt is niet van deze tijd en moet nodig worden voorgelicht (ook een soort therapie, die gewoon in het basisonderwijs is opgenomen, maar dit terzijde).

Als ik het goed begrijp, want we hebben hier ook met scholastiek te maken waarin ik als niet-ingewijde niet helemaal thuis ben, moet homoseksualiteit als een geaardheid worden beschouwd die open en bloot beleefd moet kunnen worden. In de christelijk-orthodoxe opvatting hebben we met een 'gerichtheid' te maken, en dat is uiteraard volstrekt verwerpelijk en uit de tijd. De laatste opvatting kan er immers toe leiden dat homoseksualiteit als een ziekte wordt gezien waar je aan 'geholpen' kunt worden, terwijl de natuurlijke geaardheid - héél modern en verlicht - als een 'identiteit' moet worden gezien. Ik begrijp niet helemaal waarom de ene opvatting achterhaald en bekrompen is, en de ander modern en verlicht. Je zou ook kunnen zeggen dat juist de opvatting om homoseksualiteit als een gerichtheid te zien een keuze-element bevat. Je kiest ervoor homoseksueel of heteroseksueel te zijn, en als je het daar moeilijk bij hebt ga je in therapie. De maakbare mens in optima forma. Kan het moderner, verlichter, progressiever? Tegelijk sluit je aan bij een menselijke traditie. Eeuwenlang is het mensen aangeleerd om hun driftleven te beheersen en daar niet mee te koop te lopen. Burgerlijke samenlevingen maken een onderscheid tussen publiek en privé, en juist het seksleven hoort thuis in het particulier domein. Lijkt mij volledig juist. Ik zou ook niet weten waarom je je hele identiteit zou moeten ontlenen aan je seksuele geaardheid of desnoods gerichtheid. Beschaafde mensen bestaan uit meer dan seks alleen, zoals je identiteit ook uit veel meer facetten bestaat (leren we ook steeds van sociale wetenschappers). Hoe zouden mensen zich moeten gedragen die niet aan seks doen, gehandicapt zijn, of andere voorkeuren hebben zoals duimen of plasseks? Hebben zij geen identiteit? Zijn zij per definitie ongelukkig? Moeten zij ook 'geholpen' worden? Mag dat ook in het basiszorgpakket? En hoe zit het met nog steeds verboden 'geaardheden' als pedoseksualiteit?

Wie homoseksualiteit als een natuurlijke geaardheid ziet waaraan niets te veranderen valt, net als heteroseksualiteit, is verlicht en modern, maar ontkent tegelijk dat er keuzen mogelijk zijn en dat mensen soms allerlei smaken proberen. Ik ken een voorbeeld van een links-radicale feministische vrouw die eerst heel bewust met een andere vrouw samenleefde (dat werd een keuze genoemd, geen uitvloeisel van een natuurlijke geaardheid), en zich vervolgens toch vol passie aan een hartstochtelijke man overgaf en daarvan een kind kreeg. Was dat laatste dan toch een geaardheid? Of een slippertje, wat vroeger vanwege de zwangerschap tot een 'moetje' leidde? Eerlijk gezegd weet ik niet of het een stap vooruit is om homoseksualiteit (en heteroseksualiteit) als volstrekt natuurlijke en onomstotelijke 'geaardheden' te zien. Het sluit mensen op in hun vel, en dwingt ze evengoed in een rol, tot ze daar weer uitstappen en wat anders proberen. Naar mijn idee is het toch veel moderner en flexibeler om in ieder geval qua terminologie van 'seksuele gerichtheid' te spreken, dan kan je later nog alle kanten op. Eigenlijk hebben die christelijk-orthodoxen het dus niet zo gek bekeken, zij zijn minder rigide dan je denkt. En wat mij betreft mag hun homotherapie gewoon in het basispakket van de zorg blijven zitten. Anders dan al die bekrompen prikkelliberalen die momenteel de toon zetten om ervoor te zorgen dat het niet de spuigaten uitloopt met de gemeenschapskosten, ben ik ruimdenkend, oneigentijds en heel soms zelfs principieel. Dus postmodern, modern en premodern (in wisselende volgorde). En als de echte van de drie moet opstaan, blijven we alle drie lekker zitten, want dat gaat niemand wat aan.