Pijnlijk voor Rutte III: 69% van Nederland is keihard voorstander van referenda, meldt het SCP

Zo ongeveer eens in de twee jaar komt het SCP met het rapport 'De sociale staat van Nederland'. In dit boekwerk worden allerlei facetten van de Nederlandse samenleving becijferd, van de economie, onderwijs en sociale veiligheid tot de publieke opinie. En om maar meteen eerlijk te beginnen: veel van die cijfers pakken aardig positief uit voor het derde kabinet van Mark Rutte. Het percentage Nederlanders dat bijvoorbeeld vertrouwen heeft in onze economie is de afgelopen jaren bijzonder sterk gestegen: waar in 2012 nog zo'n 30 procent vertrouwen had dat het beter zou gaan, is dat anno 2017 al 86 procent. En ook onze verwachtingen wat betreft de algemene toekomst van ons land zijn hooggespannen: alleen de Ieren en Luxemburgers zijn positiever.

Helaas is het verhaal niét zo rooskleurig voor de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie wanneer we kijken naar de politieke aspecten. In het hoofdstuk 'Publieke Opinie' wordt allereerst duidelijk dat Nederland Rutte III (en II, het onderzoek gaat ook over 2016) voor geen cent vertrouwt: slechts een zeer schamele 18 procent van de volwassen bevolking schenkt het kabinet haar vertrouwen. Daarbij valt echter nog te zeggen dat dat getal nooit bijster hoog is geweest: het record werd gevestigd in 1998, toen 26 procent tevreden was. Ook niet bepaald cijfers om over naar huis te schrijven.

Nee, het wordt pas écht pijnlijk als we iets verderop in hetzelfde hoofdstuk kijken naar de stelling "Over sommige, voor ons land belangrijke beslissingen moet door de kiezers zelf worden gestemd, het zogenaamde referendum." Deze vraag is actueler dan ooit, en de verzameling aan antwoorden erop betekenen slecht nieuws voor Rutte en zijn democratiehatende kompanen: maar liefst 69 procent van Nederland is het 'eens' of 'zeer eens' met deze stelling. Dat is, hoe je het ook wendt of keert, een overduidelijke meerderheid die vóór de volksraadpleging is. Daarbij moet opgemerkt worden dat de gedesillusioneerde eurofielen - die na het Oekraïnereferendum opeens toch niet meer zo pro-referenda zijn - hierin al zijn meegenomen: nadat de steun jarenlang rond de 80 procent lag (in 2014/2015 zelfs op 82) is deze nu dus stevig gedaald. Met als gevolg dat we zijn overgebleven met de groep die, ongeacht of de uitslag voor hen positief of negatief uitpakt, vóór het horen van de stem van het volk is.

Het lijkt dus tijd voor Rutte III om zich nog even te gaan bezinnen over het in de prullenbak smijten van die stem. Die wil namelijk - hoe jullie het ook wenden of keren in dat ivoren Torentje - overduidelijk gehoord worden.