Nederlands polarisatieland

In zijn meest recente video voor Elsevier betoogt Syp Wynia dat Nederland op weg is naar een links en een rechts blok.

"GroenLinks en D66 zijn ongeveer dezelfde partijen geworden", aldus Wynia. "Hun programma's zijn ongeveer hetzelfde geworden en je ziet ook dat hun leiders het buitengewoon goed met elkaar kunnen vinden". Ze hebben zich zelfs in zulke mate aan elkaar verbonden dat de één niet in een regering wil stappen zonder de ander. En vervolgens "hebben ze zich vastgeklonken aan de PvdA". Met andere woorden: de contouren van een links blok zijn duidelijk zichtbaar.

Ook op rechts is er een dergelijke ontwikkeling gaande. In dit opzicht is het van belang dat het CDA definitief voor rechts lijkt te kiezen. De voornamelijk katholieke rechtervleugel van die partij lijkt de interne strijd tegen het Doekle Terpstra-smaldeel definitief te winnen. Wynia: "Je ziet aan het schreeuwen van Terpstra en anderen dat ze in feite bezig zijn met een doodsstrijd".

Wat mij betreft is dit een buitengewoon goede ontwikkeling. Te vaak wordt in Nederland het compromis gezocht. Links en rechts proberen met elkaar samen te werken waardoor beide zoveel water bij de wijn moeten doen dat we worden opgezadeld met kabinetten van uitstel en afstel die werkelijk niets voor elkaar krijgen.

Daar komt bij dat het gebrek aan polarisatie ervoor zorgt dat verkiezingscampagnes nooit op het scherpst van de snede worden uitgevochten. Het kan immers zijn dat men straks toch met elkaar moet samenwerken. Als je elkaar tijdens de campagne helemaal de grond in hebt geboord is dat natuurlijk een beetje merkwaardig. Het gevolg: doordat we zo lief voor elkaar zijn worden partijen die er een zootje van hebben gemaakt nooit echt verantwoordelijk gehouden voor hun falen. Hoewel dit met name prettig is voor linkse partijen (lees: de PvdA), is het voor rechtse partijen allemaal toch iets minder positief.

Ten slotte is de ontwikkeling die Wynia waarneemt met name voor rechtse partijen buitengewoon gunstig: zoals hij terecht opmerkt beschouwt een meerderheid van het electoraat zich tegenwoordig als "rechts". Slechts eenderde noemt zichzelf links. De rest beschrijft zichzelf als "van het midden". In het verleden was dit anders, doen was de meerderheid centristisch ingesteld. Nu niet meer. Rechts lijkt de strijd voor het hart van Nederland definitief te hebben gewonnen. Als de politiek dus meer polariseert kan rechts dus op meer verkiezingsoverwinningen rekenen - aangenomen dat ze hun boodschap en idealen op een effectieve manier communiceren met de kiezer, tenminste.

Als er inderdaad een rechts en een links blok komen, als de Nederlandse politiek eindelijk eens echt polariseert, zijn we allemaal beter af. Alleen dan valt er tijdens verkiezingen echt iets te kiezen, en alleen dan worden partijen en ideologieën die falen eindelijk afgerekend op hun resultaten. Klinkt dat niet als een mooie toekomst?