Kanttekeningen bij de eurocrisis

Vandaag staat in de Volkskrant een opiniestuk van mijn hand waarin ik beweer dat Europa een onontwarbare schuldengemeenschap is geworden, een bodemloze put die als politieke realiteit maar beter erkend kan worden. Als zodanig is een lotsverbondenheid ontstaan waarvan Europese idealisten vroeger slechts konden dromen.

Ik maak er nog een paar kanttekeningen bij, omdat het stuk niet helemaal volledig is afgedrukt en een deel van mijn redenering is weggevallen. Nu kan de indruk ontstaan dat ik vind dat de eurozone zo snel mogelijk moet worden opgedoekt, maar dat wil ik geenszins beweren. Wat dat betreft ben ik het eurocynisme voorbij. Weliswaar had ik in de jaren negentig bedenkingen bij het opgeven van de gulden, omdat juist Nederland met het opgeven van een 'harde' munt een relatief groot offer bracht, maar dat besluit is nu eenmaal genomen en 'verlies' moet je nemen. Dat er tegenwoordig in Nederland (en ook in landen als Duitsland en Frankrijk) alleen nog euroscepsis lijkt te heersen, doet daar niks aan af. Die euroscepsis kwam te laat en waar waren al die eurosceptici toen het er echt om ging?

Wel denk ik dat de eurosceptici nu meer dan ooit aan zet zijn om zich te verenigen en kleur te bekennen. Van de euro-idealisten weten we dat ze voor de euro zijn, maar de eurosceptici verschuilen zich achter hun scepsis en roepen bij elke crisis 'I told you so' (de sterkste euroscepsis zit bij de Engelstalige pers die op de financiële markten wordt gespeld). Dit kan zo niet doorgaan. Ik denk dat euro-idealisten en eurosceptici binnen de eurozone in hetzelfde schuitje zijn komen te zitten (in die zin is Europa een schuldengemeenschap geworden die er voor de kredietcrisis en het met overheidsgeld overeind houden van banken niet was) en gezamenlijk moeten zien door te roeien met de riemen die er nog zijn. In die zin wordt er ook veel te makkelijk gesproken over het opbreken van de eurozone in noordelijke en zuidelijke landen, alsof dat een levensvatbare optie is. Ik denk dat alle partijen binnenboord gehouden moeten worden, omdat anders het einde zoek is en het hele schip zinkt. Dat zal uiteindelijk ook de sterke landen naar beneden halen.

Tot slot nog één opmerking. De Spinelligroep die in het Volkskrantartikel wordt genoemd staat niet onder leiding van Altiero Spinelli, maar is in zijn geest opgericht (de man is al sinds 1986 dood). Foutje bij deze gecorrigeerd. Dat euro-idealisten naar voorbeelden uit het verleden verwijzen, en momenteel geen krachtige vertegenwoordigers voor de toekomst hebben, is overigens een teken aan de wand. Reden te meer voor de eurosceptici om uit hun schulp te kruipen en ideeën uit te werken over hoe het met Europa verder moet.