Kan de EU nog hervormd worden?

Een vraag die al langer door mijn hoofd speelt, is de vraag of de EU nog hervormd kan worden. Of is het een tanker met een vastgeroest roer, die niet meer van koers kan veranderen?  

Daaraan gekoppeld is de vraag, in hoeverre gevestigde partijen (zowel aan de rechter- als aan de linkerzijde) in staat zijn om op een realistische manier cruciale problemen te onderkennen. Of zijn ze zo verblind door hun eigen politiek-correcte gelijkheidsideologie  - overigens vaak een maskerade voor het  najagen van eigenbelang - dat ze geen oog meer hebben voor de realiteit?

Ik heb op DDS steeds gesteld, dat hervormen in de zin zoals Cameron en Rutte dat willen doen (of in ieder geval, met de mond belijden), alleen mogelijk is als er eerst monetaire flexibiliteit komt (bijvoorbeeld via The Matheo Solution). Zolang we met de one-size-fits-all euro in de maag zitten heeft praten over het flexibeler maken van de EU feitelijk geen zin, het is immers de euro in de huidige vorm die dwingt tot politieke eenheid. Dat laatste kan alleen van bovenaf opgelegd worden.

Ik volg met interesse bepaalde politici uit wat je zou kunnen noemen de centrum-rechtse hoek, zoals bijvoorbeeld een Halbe Zijlstra, een Derk Jan Eppink en een Han ten Broeke bij de VVD, of een Sybrand Buma en een Pieter Omtzigt bij het CDA. Ik heb een redelijke mate van vertrouwen in deze politici. Ik denk dat ze het hart op de juiste plaats hebben en ook (belangrijker!) dat ze voldoende inzicht hebben om te begrijpen waar zaken scheef dreigen te lopen, zowel wat betreft de eurozone, als wanneer we het hebben over het falende EU-immigratiebeleid.

De vraag is echter ook in hoeverre individuele politici nog bij machte zijn de EU tot een andere koers te bewegen. De belangen zijn gigantisch en er heeft zich in Europa een corporatistisch denkende elite gevormd in de top van de overheid, het bedrijfsleven, de banken en de media. Deze elite, althans een groot deel ervan, wil van geen wijken weten en wentelt zich in de waan van het eigen politiek-correcte dogma, zoals een varken zich wentelt in de modder van een warme stal. Op zondagmorgen verschijnen ze keurig gekleed in Buitenhof om uit te leggen dat het echt wel goed komt, als we maar tolerant blijven en ons vooral niet bang laten maken voor een aanslagje hier of daar.

Ook in andere EU-staten staat deze elite in toenemende mate onder druk. Zo is het interessant om te kijken naar het Verenigd Koninkrijk, dat het economisch goed doet en heel verstandig buiten de eurozone is gebleven, maar waar gevestigde partijen (Conservatives, Labour en LibDem) steeds meer onder vuur liggen van de uiterst slim opererende Nigel Farage van UKIP. Steeds meer politici uit het conservatieve Tory kamp stappen over naar UKIP, zie ook dit stuk op DDS van collega Tim Engelbart.

In een artikel dat ik las op de site van Daily Mail, gaat “overloper” Mark Reckless (what’s in a name) uitgebreid in op zijn motivatie om over te stappen van de Conservatives naar UKIP. Volgens Reckless spreekt premier David Cameron met een dubbele tong over de EU. Terwijl Cameron in het openbaar pleit voor drastische hervorming van de EU, zou hij in besloten overleg met partijgenoten het idee uitdragen dat de Britten de belangrijkste veranderingen in de EU wel móeten slikken, omdat ze anders de status van EU-associatiepartner zouden krijgen – een voor Cameron kennelijk niet acceptable demotie.

Volgens Mark Reckless gaat het Cameron er alleen maar om dat hij kosmetisch een paar hervormingen gedaan kan krijgen, om daarmee de komende verkiezingen in Engeland én het door hem beloofde EU-referendum te overleven. Of Reckless hiermee de volledige waarheid spreekt, danwel bezig is met modder gooien naar zijn oude partij, is moeilijk te beoordelen. We zijn niet aanwezig geweest bij het betreffende partijoverleg, dat ging over de European Arrest Warrant. Het kan ook zijn dat Cameron op sommige terreinen wél meer Europese samenwerking wil (bijv. op het vlak van justitiële samenwerking) maar op andere terreinen (bijv. immigratie) juist meer nationale bevoegdheden. Die nuance in het betoog van Cameron wordt wellicht weggelaten door Reckless, die immers nu weer andere politieke bazen moet dienen.

Al die nieuwe of “populistische” partijen die her en der in de EU de kop opsteken, het afsteken van wollige verhalen door de elite van de gevestigde partijen waarbij je nooit echt weet wat je aan ze hebt, het lijken allemaal tekenen te zijn van een EU in verval, waarbij een bijzonder slecht doordachte muntunie mogelijk de nagel aan de doodskist zal blijken. Van mijn kant blijf ik hopen op een bijtijds bij zinnen komen van de gevestigde partijen. Zoals ik eerder stelde op DDS, zal dat soms om radicale oplossingen vragen en ook om de moed om radicale besluiten te nemen, zoals het flexibiliseren van de muntunie (via TMS) , het herzien van het Vluchtelingenverdrag of een beperking van vrij werken in de EU. We kunnen niet eeuwig doorgaan met pappen en nathouden.