Het Amerikaanse groeiwonder

De Amerikaanse economie blijft verbazen in positieve zin, ook al zijn er een hoop kanttekeningen te maken. Zal Obama zijn presidentschap toch nog enige kleur kunnen geven?

Hoewel de berichten over de VS vaak tegenstrijdig zijn - de ene dag lees je positieve zaken over het Amerikaanse consumentenvertrouwen en de industriële productie, de volgende dag valt het toch weer een procentpunt tegen - lijkt het er op dat de Amerikaanse economie goed op stoom begint te komen. In ieder geval veel beter dan de eurozone.

Zo was er over Q3 in 2014 een economische groei van maar liefst 5% in de VS, terwijl de eurozone een magere 0,8 scoorde. Ook de werkloosheidscijfers lopen steeds verder uiteen: in de VS bedroeg de werkloosheid per eind 2014 6,07%, in de eurozone 11,53%. Bijna het dubbele.

Nu zijn hier wel wat kanttekeningen bij te plaatsen. Op de eerste plaats geven steeds meer Amerikanen het zoeken naar een baan op en verdwijnen daardoor uit de werkloosheidsstatistieken. Het werkelijke werkloosheidscijfer van de VS ligt vermoedelijk veel hoger.

Ook het juichcijfer van 5% groei over Q3 moet gerelativeerd worden. In Amerika bestaat tweederde van de economie uit consumentenuitgaven. Deze werden in Q3 sterk beïnvloed door hogere uitgaven voor Obamacare en geschuif met allerlei posten. Op de website Zerohedge staat een heldere uitleg. Mijn inschatting is daarom dat er in reële termen eerder sprake was van een groei van ongeveer 3%. Dat is natuurlijk nog altijd veel beter dan hetgeen we waarnemen in de eurozone.

Over Obamacare gesproken, het zorgstelsel van Obama zal volgens het Congressional Budget Office (CBO) op termijn een negatieve impact hebben op de werkgelegenheid én leiden tot een toename van de zorgkosten van maar liefst 131 miljard US dollar in de komende tien jaar. Het negatieve effect op de werkgelegenheid heeft een dubbele oorzaak. Obamacare ontmoedigt een hele categorie werknemers om nog te gaan werken omdat ze goedkoper uit zijn dankzij subsidies. Daarnaast worden kleine bedrijven ontmoedigd om mensen in dienst te nemen, omdat de bedrijfskosten voor zorgverzekeringen sterk toenemen als er meer dan 50 werknemers zijn. Volgens het CBO zal het resultaat een verlies van 2,5 miljoen fulltime banen zijn in de periode 2014 - 2024.

De toch nog redelijk goede prestaties van de Amerikaanse economie lijken dan ook voor een groot deel op het conto te schrijven van goedkope energie dankzij schaliegas en schalieolie. In een eerder artikel op DDS heb ik gewezen op het verband tussen economische groei en goedkope energie en op de rampzalige koers die Duitsland (Energiewende) en Nederland (Energieakkoord) zijn ingeslagen. De energiesector van de VS profiteerde van de hoge olieprijs en nu deze daalt, is dat gunstig voor andere sectoren van de economie. Zo heeft Obama de wind in de rug, terwijl Poetin die eenzijdig afhankelijk is van de olieprijs, worstelt met forse tegenwind.

Het is ironisch dat president Obama op de valreep succes boekt juist omdat op enkele essentiële punten zijn linkse plannen gedwarsboomd zijn. Zo was Obama vóór zijn presidentschap van plan de exploitatie van schaliegas flink aan te pakken uit milieu-idealisme, maar is daarvan weerhouden vanwege politieke en maatschappelijke druk en ook uit opportunistische overwegingen.

Het Duitse liberale blad Die Welt meent zelfs dat Obama bezig is met een wonderbaarlijke comeback sinds de verloren midterm verkiezingen van november. Terwijl de Republikeinen worstelen met allerlei interne perikelen, lijkt Obama ineens de daadkracht zelve en heeft bovendien economisch de wind in de rug. Zo zie je maar, het kan verkeren.