Griekenland - Europa 0-0

Heel knap, al die politici en commentatoren die na afloop van een eurotop waarbij weer eens (voor het merendeel fictieve) miljarden over tafel zijn gegaan meteen kunnen zeggen wie de winnaars en verliezers zijn. 'Goed voor Nederland', vond Mark Rutte, omdat de directe dreiging van een economische crash is afgewend. 'De Jager wint, maar Barroso ook', kopte de Volkskrant, alsof het in Brussel om een potje knokken tussen Nederland en Europa ging. En op de Dagelijkse Standaard heerst een grafstemming, omdat er gisteravond naast 109 miljard voor de Grieken (waar De Jager het een paar uur eerder nog over 90 miljard had), weer 'bakken soevereiniteit' zijn weggegeven (alsof je soevereiniteit bij de afhaalchinees in bakken kunt halen en de Haagse politiek niet uit vrije wil voor deelname aan de euro heeft besloten).

Volgens mij is het nog veel te vroeg om conclusies te trekken wie er gisteravond 'gewonnen' en 'verloren' hebben, zoals ook nog volstrekt onduidelijk is hoe de deal inhoudelijk gaat uitpakken en of de markten er gelukkig mee zijn (waarschijnlijk slechts even). Weet u nog de uitkomst van de top in Maastricht in december 1991? 'Game, set and match for Britain', volgens de toenmalige premier John Major, waarna het pond sterling in september 1992 op vernederende wijze uit het Europese wisselkoersmechanisme werd geknikkerd (wat de Britse economie overigens weer wel de kans gaf om uit een diepe recessie te kruipen). Ook werd het toen als een concessie van Helmut Kohl aan François Mitterrand gezien dat er wel een Europese muntunie en geen politieke unie was afgesproken. Twintig jaar later willen de Duitsers van geen enkele politieke unie weten, en dringen de Fransen juist op een Europese 'economische regering' aan. De machtsverhoudingen in Europa liggen uiterst complex, en iedereen die het Brusselse onderhandelingsspel tot duidelijk aan te wijzen winnaars en verliezers reduceert, begrijpt er niks van en mist de historische dimensie. Die laatste wijst uit dat er tot nu toe geen volk aanwijsbaar slechter is geworden van het Europese project, behalve misschien tussen 1973 en 1992 de Britten (maar die zijn altijd eurosceptisch geweest en hebben een wereldrijk verloren: dan was vroeger alles beter).

Heeft De Jager gisteravond gewonnen, maar Barroso ook? Dat wekt ten onrechte een tegenstelling tussen Nederland en de Europese Commissie. Allereerst is de Nederlandse minister van Financiën slechts een kleine jager in het spel. Als de Jager gewonnen heeft, dan zou Duitsland ook 'gewonnen' moeten hebben, en daar denken ze bij onze Oosterburen echt anders over. Angela Merkel heeft grote concessies moeten doen, om de euro te redden en omdat het niet anders kon. Maar de euro wordt vooralsnog als een Duits (en ook een Nederlands) belang gezien, en zolang dat zo blijft is de redding voor iedereen 'winst', niet alleen voor Duitsland en Nederland, maar vooral ook voor de Zuid-Europese landen die daardoor nog even aan het reddingsinfuus blijven hangen. Maar dat heeft voor hen ook een prijs. Weliswaar wordt op de Dagelijkse Standaard tranen met tuiten gehuild over de 'bakken soevereiniteit' die uit het raam zijn gegooid, maar zolang Nederland bij de financieel sterkere landen hoort en niet bij de zwakkere valt dat nog mee. Sterker, Nederland heeft er juist belang bij dat er vanuit Brussel steviger voorwaarden aan de Grieken kunnen worden gesteld die ook afdwingbaar zijn, zodat er in Athene eindelijk eens minder 'bakken' van ons geld uit het raam worden gegooid. Het zijn juist de Grieken en de andere Zuid-Europeanen die moeten vrezen onder curatele te worden gesteld: van Brussel, en natuurlijk ook van de lidstaten die hun geldschieters zijn geworden. Van ons dus.

Dat laatste is natuurlijk een schrale troost. Zelfs De Jager geeft toe dat hij het liever niet had gedaan. Daar heeft hij ook alle reden toe, want het probleem is juist dat Brussel nog lang niet sterk genoeg is om de Grieken tot de orde te roepen, en dat niemand weet of de 'oplossingen' van gisteravond ook werkelijk oplossingen zullen zijn. Dat maakt het ook onzin om De Jager als 'winnaar' te zien, waarbij hij meer dan ooit het risico loopt om straks de gebeten hond te worden als hij zich weer eens uitlaat over Grieken, Spanjaarden en Italianen 'die meer kunnen bezuinigen'. Het zal je maar gezegd worden als trotse Zuid-Europeaan, en dat niet door een machtige Duitser, maar door zo'n klein volgevreten baasje uit Nederland, dat als buurstaat alleen maar het geluk heeft op het economisch succes van Exportweltmeister Duitsland te kunnen meeliften. Werken die Hollanders echt zo hard? In Griekenland, Spanje en Italië kennen ze die blonde beesten alleen van het strand.

Ik weet dus nog helemaal niet wie er gisteren gewonnen en verloren hebben. Wat mij betreft staat het tussen Europa en Griekenland 0-0, met deze kanttekening dat als er gescoord wordt beide partijen daar waarschijnlijk niet beter van worden. Dat laatste is nieuw voor Europa. Tot 2010 was het steeds 'win-win'. Sinds de Griekse schuldencrisis, die ook onze schuldencrisis is, lijkt het steeds meer op 'verlies-verlies'. Al is het ook zo dat de Europese schuldengemeenschap die steeds meer aan het ontstaan is, steeds moeilijker te ontvlechten zal zijn. Dat zullen ze bij de Europese Commissie best mooi vinden, maar met Barroso als boegbeeld - een klein mannetje uit Portugal - wekt 'Brussel' nog lang geen krachtige indruk, laat staan dat 'BXL' het dictatoriale sovjetmonster is dat sommigen op de Dagelijkse Standaard erin zien.