Fifteen
Een restaurant laten runnen door jonge werklozen lijkt een tot mislukken gedoemd idee. Maar Jamie Olivers project Fifteen draait al bijna tien jaar goed in Amsterdam - met (h)eerlijke gerechten.
Herinnert u zich nog die plens frisheid die over het televisiescherm kwam, toen de jonge Jamie Oliver zich, onder de titel The Naked Chef giechelgiechel (No way, its not me, its the food!) in 1998 aan u presenteerde? Kookprogrammas waren opeens niet meer het domein van pre-menopausalen in comfortabel pastelkleurig lamswol, maar een wereld van likely lads, Noord-Londen en Oasis.
Wat zijn de tijden veranderd. Een tijdperk waarin risotto, basilicum en parmezaan exotisch waren kunnen we ons niet meer voorstellen. Het is een treffend voorbeeld van hoe, de financiële crisis ten spijt, onze levensstandaard de afgelopen vijftien jaar radicaal is veranderd (en verbeterd). Diezelfde beweging brengt een zekere blaséheid met zich mee, een hedonistic treadmill, waarin we niet meer genoegen nemen met stokbrood, maar brood van Menno willen; olijfolie niet meer volstaat, maar we koudgeperste extramaagdelijke geitgetransporteerde olie uit een vergeten Ligurische dorpje eisen. Met deze toenemende sophistication is de relevantie van Master Oliver ook afgenomen. Hij heeft zich moeten omvormen tot meer dan een kok, tot een maatschappelijk ondernemer.
Eerlijk is eerlijk. Dat heeft hij met veel enthousiasme en toewijding gedaan. De maaltijden op state schools (en trouwens ook op public schools) in het Verenigd Koninkrijk zijn verschrikkelijk. Wij klagen vaak over de boterham met kaas en een mariakaakje mentaliteit van ons landje, maar dat verbleekt bij de duivelachtige uitvinding van de Turkey twizzler, die dagelijks op Britse scholen wordt geserveerd (kalkoenrestvlees, van het karkas afgestoomd en geperst tot een vleesproduct in de vorm van een kurkentrekker) . Oliver heeft zijn media capital gebruikt om die trend te keren (Jamies School Dinners). Dat dat niet is gelukt, kunnen we hem niet aanrekenen.
Een ander initiatief was om vijftien jonge werklozen een jaarlange stage aan te bieden om hen te trainen tot koks (Jamies Kitchen). Olivers idee was om deze verworpenen een ambacht te leren, zodat zij vervolgens op eigen benen konden staan. Hij begon in 2002 een restaurant met dit doel in Londen, Fifteen. In 2004 opende hij een tweede zaak met dezelfde naam en formule in Amsterdam, Fifteen Amsterdam. Inmiddels heeft het programma 220 Fifteen afgestudeerden opgeleverd.
.
Ik was er voor gisteravond nog nooit geweest. Een zeker cynisme weerhield me om te geloven dat het mogelijk was om een restaurant drijvende te houden door de combinatie van celebrity chef-glamour en MVO. Maar, ik moet zeggen. Ik ben bekeerd.
Wat ik vond was een ontspannen, open, modern restaurant, bevolkt door af en toe wat onhandige, maar fundamenteel toegewijde jonge mensen. Fifteen bevindt zich aan het IJ, tegenover het Java-eiland in een bakstenen pand (een oud-pakhuis?), dat is opgeleukt met wat fel roze verf en, ik moet zeggen, wat obligaat moderne graffiti weet u wel, brave tags en gestileerde versies van mensen met petjes, zo onbedreigend als Ali B; het gevoel is vergelijkbaar met de onwaarschijnlijkheid van Christian rock. De ontvangst was alleraardigst, een vriendelijke jongeman leidde ons naar onze tafel, legde ons het menu uit, wees ons in de richting van onze ober voor de avond en vroeg ons wat we wilden drinken. De ober in kwestie was al binnen drie minuten bij ons om een glas Vermentino in te schenken.
De kaart was even direct als Italiaans. Voorgerechten zoals buffelmozzarella met prosciutto en bonen of groene asperges met pancetta en een gepocheerd ei. Diverse pastas zoals pappardelle met paddestoelen en risotto met voorjaarsgroenten. Hoofdgerechten in de vorm van gegrilde rib-eye met rucola of boerderijkip met salsa verde. Het zijn allemaal gerechten die in Olivers kookboeken staan en die je thuis met gemak zou kunnen maken. Maar dat neemt niet weg dat ze alle smaakvol zijn, en gemaakt van goede ingrediënten de ploeg van Fifteen verbouwt zijn eigen groente bij de Lindenhoff.
Wij kozen voor de gemengde antipasti ( 12,95) en daarna de (ik vermoed huisgemaakte) gnocchi met een ragú di maiale ( 15,75). Daarbij de voorgenoemde Vermentino en vervolgens een glas Toscaanse sangiovese. De antipasti waren keurig, maar niets bijzonders, wat salami en prosciutto, een paar artisjokken en uien in zuur, wat mozzarella. De bieten erbij waren wel verassend, langzaam in de oven geroosterd met een hint van rode peper en balsamico. De gnocchi waren zachte deegkussentjes, vrij luchtig, in een zware saus van varken, eekhoorntjesbroord, wijn en ik meen jeneverbessen. Beide gerechten waren lekker en zou ik graag nog eens eten, maar lieten tegelijkertijd zien dat de koks nog onervaren zijn. Zo waren de gnocchi te gaar, en was de saus wat te veel ingekookt. Ook de bediening was terwille, maar af en toe wat inalert gevraagd moest worden om de glazen bij te vullen.
Kortom, het eten was lekker en de bediening vriendelijk, maar nog niet wat je zou verwachten van een doorgewinterd restaurant. Dat vind ik echter niet erg. De medewerkers van Fifteen zijn gemiddeld drie maanden aan de slag. De prijzen zijn vriendelijk. Dat zij met die beperkte ervaring dit eten op tafel kunnen zetten, met een grote hartelijkheid, is bijzonder en onderstreept het succes van het concept. Het wijst op de waarde van dit soort kleine, private initiatieven om mensen aan het werk te helpen.
Met alle mitsen en maren, dan toch hulde aan de onwaarschijnlijke filantroop Jamie Oliver en zijn medewerkers bij Fifteen!
Fifteen
Jollemanhof 9
1019 GW Amsterdam
Tel. 020 509 5015
[email protected]
www.fifteen.nl
Lunch: ma za 12.00 tot 15.00 uur
Diner: ma zo 17.30 tot 01.00 uur (keuken tot 22.00 uur
