De boel bij elkaar houden in euroland. Dat is de missie van Jan Kees de Jager. En dat mag best wat centen en nationale soevereiniteit kosten.
De kamercommissies voor Financiën en Europese Zaken kwamen vanmorgen in uitgedunde samenstelling bijeen voor overleg met Jan Kees de Jager. De minister kwam de zorgen van de kamerleden in ontvangst nemen en tekst en uitleg geven over de positie van Nederland in het topoverleg in Brussel later vandaag. Dit alles terwijl de ministeriële dienstauto met draaiende motor op het Binnenhof stond te wachten.
Een greep uit mijn aantekeningen:
rating of credit event, besmettingsgevaar, selective default, PSI spagaat, EFSF flexibilseren, sixpack, terugkoopoptie, schuldhoudbaarheid, economic governance, krijtstrepen
Hallo, bent u daar nog? Het jargon en de newspeak waren dus niet van de lucht in deze bijeenkomst. Je zou als onbevangen waarnemer de indruk kunnen krijgen dat het vooral ging over technicalities. Maar het ging wel degelijk ergens over, al was er voor diegenen die de schuldencrisis op de voet volgen misschien weinig nieuws onder de zon, vanmorgen in de Den Haag.
Nou vooruit, toch waren er wel een paar punten die eruit sprongen. Wist u bijvoorbeeld dat de SGP tegenwoordig minder eurosceptisch is dan de ChristenUnie? Maar belangrijker was dat er bij wijze van private sector involvement hoogstwaarschijnlijk een haircut voor de Griekse schulden gaat komen. Het keuzemenu voor de schuldeisers omvat schuldverlenging, renteverlaging en gedeeltelijke kwijtschelding. Volgens speculaties zou een en ander neerkomen op 20 procent schuldreductie. Too little too late natuurlijk, maar toch. Verder liet Jan Kees de Jager ook nog doorschemeren dat het noodfonds wordt uitgebreid.
Veel belangrijker dan dit alles is echter de verontrustende constatering dat de mainstream partijen zich committeren aan overdracht van bevoegdheden op financieel-economisch terrein aan Brussel, in verhullend Brussels taalgebruik economic governance genoemd. De een wil hierin wat verder gaan dan de ander, maar de richting staat vast. Op naar de politieke/fiscale unie. Dat is de lijn waar we het in Nederland met zijn allen over eens zijn. Nou ja, behalve de populisten op links en rechts dan. Dit alles komt natuurlijk niet echt als een verrassing aangezien premier Mark Rutte eerder al eens verklaarde bereid te zijn om desnoods bakken soevereiniteit aan Brussel over te dragen als dat nodig is om de stoute lidstaten van de eurozone in het gareel te krijgen.
Elsevier besteedt vandaag aandacht aan die manoeuvres richting politieke unie:
Het probleem van de euro is dat Europese leiders twintig jaar geleden onder Franse druk een riskant experiment zijn aangegaan. Er was ook toen helemaal geen draagvlak voor een Europese superstaat, maar de Fransen dreven door. Ze wilden een Europese munt waarover ze veel zeggenschap zouden krijgen, en zo de Duitsers de controle over hun dominante Duitse mark afnemen.
Ondertussen is er nog steeds geen draagvlak voor de vorming van een Europese superstaat, die vanuit Brussel de aangesloten landen voorschrijft hoe hun beleid er uit moet zien. Sterker nog, dat draagvlak brokkelt steeds verder af. Het technocratische idee om de superstaat dan maar op te leggen is dan ook van iedere werkelijkheidszin gespeend.
Het is ook niet logisch. Het probleem is niet het ontbreken van een politieke unie, maar dat er te lichtzinnig een eenheidsmunt is ingevoerd in landen die te veel van elkaar verschillen.
Het alternatief voor deze soevereiniteitsoverdracht en daarmee de enige structurele oplossing, te weten het opsplitsen van de eurozone, is nog steeds taboe. Alleen als de probleemlanden terug kunnen naar hun eigen valuta of samen een eigen muntunie kunnen vormen zullen ze weer concurrerend worden en op eigen benen kunnen staan. Zolang ze de euro houden komt hiervan niets terecht en blijven ze tot in lengte van jaren aan het infuus liggen van de landen die hun zaakjes wel op orde hebben.
Wie pleit voor zo'n aanpak wordt doorgaans getracteerd op apocalyptische doemscenario's. Toegegeven, op een koopje zal het niet gaan en natuurlijk zal de transitie naar een meer realistisch monetair stelsel zorgvuldig en behoedzaam moeten worden aangepakt. Maar liever even door de zure appel heenbijten dan eindeloos voortmodderen met een volstrekt uitzichtloze transferunie.
En nu we het toch over doemscenario's hebben: partijen die omwille van de euro nog meer soevereiniteit naar Brussel overhevelen, zullen vroeg of laat hun kiezers tegenkomen. Maar dan zal het niet langer meer gaan om technicalities. Dan zijn de rapen gaar.
