Bitcoin is geen geld maar een online game

Die heeft op het Web digitale databestanden verstopt. Deze zogenaamde ‘blocks’ kunnen alleen door het kraken van complexe algoritmes gevonden worden. De aldus ontsluierde bestanden bevatten de felbegeerde Bitcoins die door de gelukkige vinders verkocht kunnen worden voor ‘harde’ euro’s of dollars. Laat het even tot u doordringen. Door een speurtocht in een virtuele mijn worden er digitale dingen gedolven die vervolgens blijkbaar geld waard zijn en ook als zodanig gebruikt kunnen worden. Aldus ontstaat een alternatief voor het traditionele geldstelsel.

Een alternatief voor officieel geld spreekt veel mensen aan. Vooral degenen met een (on)gezond wantrouwen jegens officiële instanties. Omdat er maar 21.000.000 Bitcoins te delven zijn zou er bijvoorbeeld minder kans op inflatie zijn omdat er bij Bitcoin geen centrale bank is die de geldpers kan aanzetten. En omdat er bij Bitcoins überhaupt geen banken die kunnen omvallen betrokken zijn zou het allemaal sowieso veel veiliger zijn dan ons traditionele geldstelsel. Daar zullen degenen die hun Bitcoins bij het gehackte handelsplatform Mt. Gox bewaarden ondertussen anders over denken. Zij verloren voor €250 miljoen aan Bitcoins aan digitale dieven.

Maar los daarvan, op mij komt het allemaal over als complete kul. Het lijkt een beetje op het verstoppen, vinden en vervolgens doorverkopen van eigendomsbewijzen met een claim op een deel van de planeet Gonzo. Die kunnen net als Bitcoins ook hard in waarde stijgen zolang er mensen zijn die geloven dat je ooit een tweede huis kunt bouwen in outer space.

Alternatieve munteenheden ontstaan zoals gezegd uit onvrede met de heersende economische structuur en wantrouwen jegens instanties als centrale banken en overheden. Bitcoin is waarschijnlijk geen uitzondering. Maar de vergelijking van Bitcoin met lokale alternatieve munteenheden als de Amsterdamse ‘noppes’ gaat niet echt op. Bij deze zogenaamde Local Exchange Trading Systems krijg je bijvoorbeeld een aantal noppes voor het vegen van de stoep van tante Leen. Net als bij de creatie van officieel geld is er sprake van wederzijdse schuldaanvaarding. Het lokale geld komt in omloop door de belofte een dienst te leveren. De aldus ontvangen noppes kunnen vervolgens weer ingeruild worden voor tegendiensten.

In die zin lijken noppes en aanverwante munten veel meer op ‘echt’ geld dan Bitcoins. Ook officiële euro’s worden in omloop gebracht door het creëren van een schuld. Bankbiljetten staan als schuld op de balans van de centrale bank die ze uitgeeft. En de veel omvangrijkere hoeveelheid giraal geld is de schuld van de bank waar de tegoeden zijn ondergebracht.

“Maar Bitcoin is ook geen geld”, zeggen sommige adepten. Het is meer te vergelijken met goud. Dat is ook lastig te vinden en je moet je veel moeite getroosten om het boven de grond te krijgen. En net als met Bitcoins is de hoeveelheid die er potentieel te delven is beperkt. Klopt allemaal, maar is Bitcoin daarom waardevol? Goud is in ieder geval een metaal waar je mooie sieraden van kunt maken. Een Bitcoin is niets. Het is digitale lucht.

Het zoeken naar Bitcoin blocks is een leuk en an sich onschuldig tijdverdrijf voor geeks en nerds. Niet veel anders dan schatgraven op basis van de cryptische aanwijzingen van het slimste jongentje van de klas. Maar dat de prullen die hij heeft verstopt iets waard zouden zijn omdat er maar een paar van zijn en het zoveel moeite koste om ze te vinden is natuurlijk larie. Als je dan toch al een nieuwe digitale munt in omloop wilt brengen, dan kun je net zo goed een vooraf gelimiteerd aantal blocks via loting weggeven. Dat is minder spannend en mysterieus maar wel beter voor het milieu. Het kraken van de codes om blocks te vinden kost namelijk enorme hoeveelheden computerkracht en daarmee elektriciteit.

Elk ruilmiddel functioneert bij de gratie van het vertrouwen dat het ingewisseld kan worden tegen een reel goed of dienst. Zolang er mensen zijn die inderdaad geloven dat anderen hun Bitcoins zullen accepteren zal het medium blijven bestaan. Maar anders dan bij euro’s of noppes is het in omloop brengen van Bitcoins op niets anders gebaseerd dan ingewikkelde digitale hocus pocus. Zeker, ook het overgrote deel van het traditionele geld bestaat in digitale vorm maar het is gedekt door de bancaire assets die er tegenover staan. Dat is iets wezenlijk anders dan computerbestanden in cyberspace gooien.

Wellicht zie ik het allemaal verkeerd. Misschien denk ik teveel in bestaande structuren. Hoor dus graag een keer Nakamoto’s kant van het verhaal. Maar helaas heeft niemand sinds de creatie van Bitcoin nog iets van dit Opperwezen vernomen.