Peiling Maurice de Hond: rechtse kiezers vinden asielcrisis extreem belangrijk, linkse kiezers klimaat

Eigenlijk zijn er in ons land twee grote bokken kiezers en partijen die totaal tegengestelde opvattingen hebben over klimaat/stikstof aan de ene kant, en asiel/immigratie aan de andere kant... en die ook een heel ander belang hechten aan die onderwerpen. Linkse kiezers en partijen maken zich heel erg druk om 'klimaatverandering. Rechtse kiezers, daarentegen, zijn vooral heel erg bezig met immigratie. Of beter gezegd, de asieltsunami die ons land al jaren overweldigt.

Daardoor gaat a) de verkiezingsuitslag bepaald worden door de partijen die op die prioriteiten het beste scoren onder hun eigen potentiële kiezers... en b) de overloop van links naar rechts en omgekeerd heel beperkt zijn. Rechtse partijen strijden met elkaar om kiezers, en linkse partijen gaan met elkaar de strijd aan. Er is vrijwel geen overloop.

Hie zie je wat linkse kiezers vinden: bij hen draait het allemaal om klimaat. Asiel vinden ze maar beperkt van belang. Vervolgens zie je rechts hoe rechtse kiezers denken. Die kunnen zich totaal niet druk maken om klimaat, maar vinden het wel volstrekt bezopen dat buitenlandse gelukszoekers naar ons land komen en het fundamenteel veranderen:

Toch is er wel iets dat opvallend is. Namelijk, kiezers van het CDA én Pieter Omtzigt vallen bij deze verdeling niet in het linkse, maar in het réchtse kamp. Omtzigt wordt vaak gezien als een wat linkse politicus - dat vindt hij ook van zichzelf (niet zo gek, want dat is hij ook). Maar zijn (potentiële) achterban zit in ieder geval wat dit onderwerp betreft toch echt rechts van het midden.

Tegelijk zie je bij het CDA maar weer waarom die partij de laatste jaren kapot aan het gaan is. Bij het CDA is er een heel invloedrijke linkse Deug-vleugel. Die zorgt er steeds weer voor dat het CDA over links gaat. Maar zelfs het handjevol kiezers dat het CDA nog over heeft zijn veel rechtser.

Waarschijnlijk is het nu veel te laat. Maar een paar jaar geleden had het CDA ervoor kunnen kiezen om een traditionalistische, conservatieve volkspartij te zijn - zoals eigenlijk het geval is met elke christendemocratische partij in de rest van Europa. De kans dat het CDA dan op 5/6 zetels had gestaan in de peilingen in 2023 was heel gering geweest. Sterker nog, de partij had dan wellicht mee kunnen strijden om de titel: de grootste van het land.