Formatie: Plasterk wil dat PVV, NSC, VVD en BBB eerst een "tussenfase" inlassen
Maandag komt verkenner Ronald Plasterk met een rapport over de eerste fase van de formatie. In zijn rapport zal hij zeggen dat PVV, VVD, NSC en BBB met elkaar in gesprek moeten. Maar er is wel een voorbehoud: die gesprekken gaan nog niet direct over de inhoud.
Bij de media zijn ze nog steeds heel rustig, hoewel we de laatste dagen mógelijk een grote stap richting Wilders I hebben gezet. En dat is raar. Want als Wilders I er echt aankomt, dan moeten we verwachten dat de media in paniek raken.
Nou, misschien is die kalmte niet eens zo raar. Het blijkt namelijk dat verkenner Ronald Plasterk weliswaar wil dat PVV, BBB, NSC en BBB met elkaar in gesprek gaan, maar hij zal ook stellen de gesprekken niet meteen de diepte kunnen ingaan.
De eerste tijd moeten de partijen namelijk een soort tussenfase inlassen. In die tussenfase moet gesproken worden over "een paar principiële" zaken. Pas als die "principiële zaken" zijn opgelost kunnen de inhoudelijke onderhandelingen echt beginnen.
De 3 principiële zaken
Het gaat dan om een paar heel belangrijke zaken. Ten eerste natuurlijk de PVV-standpunten die "in de ijskast" gezet zijn. Dat zijn dus zaken als koranverboden, moskeeverboden, etc. De mogelijke coalitiepartners zullen mogelijk eisen dat Wilders die niet alleen in de ijskast zet, maar er ook publiekelijk afstand van neemt.
Daarnaast moet er gekeken worden of de ideeën van de partijen over hoe de grote problemen in ons land aangepakt moeten worden "niet te ver uiteen liggen." Met andere woorden, ze moeten bepalen of daar zelfs maar over onderhandeld kan worden of dat de opvattingen zo verschillend zijn dat zelfs onderhandelen geen zin heeft. Denk daarbij aan stikstof, klimaat, en aanverwante onderwerpen.
Tenslotte moeten de partijen al direct praten met elkaar over de vraag: wat voor soort kabinet/coalitie moet er komen? Wordt het een traditionele meerderheidscoalitie? De VVD en NSC willen dat liever niet. De VVD wil een gedoogcoalitie, maar dan met een kern van PVV, NSC en BBB. NSC denkt daar heel anders over; die wil eerder een gedoogcoalitie van PVV, VVD en BBB... en dan maar kijken in hoeverre NSC dat kan en wil steunen.
Zakenkabinet
Ook is er nog de mogelijkheid voor een zogenaamd zakenkabinet. Dus een kabinet dat in principe gesteund wordt door de partijen in kwestie, maar waarvan ze officieel eigenlijk geen deel van uitmaken. Een kabinet dat er zit op grond van hun steun, maar dat onafhankelijk opereert in de meeste gevallen en steeds weer op zoek zal moeten gaan naar verschillende meerderheden bij wetsvoorstellen.
Of, en dat is ook mogelijk: een zakenkabinet dat moet doen wat wisselende meerderheden in de Tweede Kamer met elkaar afspreken. Dat laatste is overigens eigenlijk wat ons systeem wíl. Jammer genoeg doet de politiek daar al meer dan honderd jaar niets mee. Als dat wél zo was waren heel veel problemen voorkomen. Dan werkte de scheiding der machten namelijk optimaal. Dat is helaas dus niet zo.
Vervolgens is de vraag: als er een zakenkabinet komt, mag Wilders dan wel premier worden, of moet daar een outsider voor komen? Ene meneer Plasterk bijvoorbeeld, om maar iemand te noemen? Dát zou natuurlijk een écht zakenkabinet zijn... maar het zou ook een enorm offer vereisen van Wilders die héél graag plaatsneemt in het Torentje.
Conclusie
Afijn, het belangrijkste is dus dat er nog heel veel moet gebeuren voordat er mogelijk een kabinet Wilders I kan aantreden. En dat is precies waarom de media zo rustig zijn. Ze denken namelijk dat het er nooit komt; dat er nu een toneelspel gespeeld wordt, maar dat de onderhandelingen over een paar maanden klappen. Natuurlijk kort nadat Mark Rutte een toppositie heeft gekregen in de EU of bij de NAVO.
