Een hoog oplopende discussie is al heel lang gaande over het begrip “racisme”. Groepen worden weggezet als “institutioneel racistisch.” Wat is racisme?
De meest gangbare definitie van racisme is het geloof in de intrinsiek inferioriteit of superioriteit van bepaalde bevolkingsgroepen of personen. Maar het woord racisme wordt gebruikt in bredere en geheel andere betekenissen of omstandigheden. Voor sommigen is racisme het negatief beoordelen van afwijkend gedrag of performance van bepaalde groepen of personen. Dat is een onterecht hanteren van het woord racisme. Sommige groepen worden uitgesloten van het racistisch kunnen zijn omdat ze niet in een machtspositie verkeren. De donkere Prof Sowell, Stanford University, Hoover Institute in “Race and Culture”: “so blacks cannot be called racists in American society.” Overigens meent Sowell dat het moeilijk vechten is tegen racisme omdat het zich in het brein afspeelt. Resteert de negatieve effecten van racisme te bestrijden via het tegengaan van discriminatie, dat wil zeggen het feitelijk handelen met die intentie.
De herdefinitie van het woord racisme zorgt er voor dat het z’n oorspronkelijke betekenis heeft verloren. Het overmatig en ondoelmatig gebruiken van het woord racisme heeft zorgt ervoor dat het z’n effectiviteit als waarschuwing tegen een reëel gevaar verliest. Sommigen gaan er van uit dat racisme een voorwaarde is voor discriminatie. Dat hoeft niet zo te zijn. Een etnische groep kan gediscrimineerd worden zonder dat er sprake is van racisme. Het meer fundamentele probleem is dat we voorbij gaan aan een empirische toetsing waardoor een belangrijk sociaal probleem onder de pet blijft of dat correcte conclusies achterwege blijven doordat het woord tendentieus gebruikt wordt. Overigens menen biologen dat rassen niet bestaan omdat mensen allen dezelfde genetische kenmerken bezitten.
Sommigen reppen over discriminatie van etnische bevolkingsgroepen maar lijken over het hoofd te zien dat burgers die een rechtse politieke opvatting hebben (alsdan aangeduid als “radicaal rechts” of “extreem rechts”) buitengesloten worden van bestuurlijke posities, educatieve functies of van politieke functies. Hier is geen sprake van racisme. Maar men lijkt plotseling geen moeite te hebben met evidente discriminatie. Geen wonder dat betreffende burgers dan de benodigde ervaring ontberen. Is hier sprake van moedwillig aangebrachte schade aan land en personen?
Het advies van Sowell is om voorzichtig te zijn met het gebruiken van het woord racisme. Doe dat pas als er empirische redenen voor zijn. Obscuritantisme is volgens hem gevaarlijk.
Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”. Zijn meest recente boek is Kafkaistan.