-Frits Bosch- De ECB is een brokkenmaker en de hoofdeconoom is een jokkebrokje

Het doen en laten van de ECB blijft niet alleen boeiend, maar is ook belangrijk voor ons allen. Vandaar dat ik alweer over deze bank begin in het kader van rente en inflatie. Is de bank daarin goed bezig?

De hoofd econoom van de ECB Philip Lane zegt in het FD van 17 oktober “het is mijn plicht te leren van deze episode.” Dat is heel mooi gezegd. De reputatie van de bank kreeg een forse deuk als hoeder van prijsstabiliteit maar Lane denkt dat de inflatie niet lager was geweest als de renteteugels eerder waren aangetrokken.

Dat zou ik ook zeggen in zijn geval. De ECB was erg laat met de renteverhoging en volgde op afstand de Fed ter bestrijding van inflatie. Klaas Knot dacht net als Lane ten onrechte dat de inflatie kortdurig zou zijn. De ECB wilde niet snel ingrijpen in de fragiele economie in 2021 en 2022 uit angst voor recessie. Er is geen recessie, maar de faillissementen in ons land zijn qua aantal inmiddels aanzienlijk. Belangrijk is dat we ons realiseren dat de ECB een per definitie politieke instelling is. Daarmee bedoel ik dat de ECB een onmogelijke taakopdracht heeft om een gemiddelde rente te bepalen die voor alle 27 lidstaten bevredigend is. Dat lukt uiteraard niet. Daarbij komt dat vooral gekeken wordt hoe de rente uitpakt voor de zwakke broeders in de unie. Dus voor hen zo laag mogelijk houden. Het gevolg was dat de beleggingen omhoog knalden. Beleggers in Nederland werden letterlijk slapende rijk zonder te hoeven afrekenen met de fiscus: als een van de weinige landen zijn hier vermogenswinsten onbelast. Maar degenen die niet beleggen hadden en hebben het zuur door hoge inflatie. Gevolg: toename van de ongelijkheid en toename van de voedselbanken. Met dank aan de ECB.

Zo laag mogelijk de rente houden betekende het langdurig grootschalig opkopen van schulden van die zwakke landen. Dat noemen we Quantitative Easing. Dat zorgde voor lage rente maar via deze monetaire financiering (= geld in de markt pompen) zorgde het ook voor inflatie. Philip Lane is een jokkebrokje als hij de inflatie enkel wijt aan een reactie op Covid, doorberekening van loonstijging en aan hogere energieprijzen. De inflatie was voordien al hoger door het ECB beleid. De ECB zit nu opgescheept met een berg schuldpapier op de balans van zwakke landen waar de bank graag van afwil. Maar het gevolg van het verkopen van de schulden is nu precies omgekeerd: de rente gaat omhoog, de inflatie gaat omlaag. Dilemma, want rente omhoog betekent recessie gevaar.  De ECB wil de inflatie op 2% brengen. De inflatie is nu 4,6% dus nog lang niet op het gewenste niveau. De ECB kan dus slechts heel geleidelijk de schulden van de balans verkopen aan beleggers op straffe van recessie, terwijl de grootste economie van de EU te weten Duitsland het zwaar heeft. De ECB staat voor een onmogelijke balanceer act.

De conclusie is dat de ECB een instelling is met een onmogelijke taakopdracht, een eerste klas brokkenmaker in de EU. De bank zorgt voor ongelijkheid en recessie en inflatie gevaar, maar dat zul je van jokkebrokje Philip Lane natuurlijk niet horen.

Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”. Zijn meest recente boek is Kakfaistan.