-Bauke Geersing- 'De kameleon Rutte'
Zaterdag 24 juni was de 19e Veteranendag. In aanwezigheid van koning Willem Alexander, MP Rutte, Minister van Defensie Ollongren, de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, luitenant-generaal der mariniers, Van Sprang, de voorzitters van beide Kamers en andere hoogwaardigheidsbekleders.
Rutte sprak daar bevlogen en betuigde het grootste respect en waardering voor de militairen die voor Nederland moeilijke opdrachten uitvoerden onder hele moeilijke en zelfs verschrikkelijke omstandigheden. Hij had het zelfs over tot de macht zes!
Hij zei ook dat het gemakkelijk is om door het vizier van de afstand te kijken naar hoe militairen onder dergelijke omstandigheden optraden. Militairen zullen altijd doen wat nodig is, de herwaardering van de krijgsmacht is terecht, zei hij.
Op 14 juni jl., tijdens het debat in de Tweede Kamer over het dekolonisatieonderzoek sprak Rutte heel andere taal. Hij schaarde zich achter de conclusies van dat onderzoek, dat de krijgsmacht als instituut beschuldigde van wijdverbreid, stelselmatig extreem geweld.
Dat onderzoek keek door het vizier van de afstand, baseerde zich op een eenzijdig, vooringenomen antikoloniaal uitgangspunt en produceerde een niet-wetenschappelijk onderzoek dat politieke conclusies trok. De humanitaire acties van de Nederlandse militairen werden niet onderzocht. De soms hele moeilijke en verschrikkelijke omstandigheden waaronder de Nederlandse militairen moesten opereren, werden niet in beschouwing genomen. Het onderzoek negeerde de onderzoekrandvoorwaarden van het kabinet.
De onderzoekers keken door het vizier op afstand gingen uit van de mythe van onafhankelijkheidstrijders die vochten tegen de koloniale indringer Nederland die zijn oude machtspositie wilde heroveren.
Op 14 juni jl. zei Rutte zelfs dat Indonesië op 17 augustus 1945 ‘volledig en zonder voorbehoud’ onafhankelijk werd. Die uitspraak werd o.a. door Indië-veteranen als een dolkstoot ervaren. Indische-Nederlanders en de Molukse gemeenschap reageerden woedend en verontwaardigd.
Binnen twee weken hield Rutte afgelopen zaterdag een geheel ander verhaal over de krijgsmacht. Hoe kan dat worden begrepen?
De context was geheel verschillend. In de Tweede Kamer was het zaak het dekolonisatiedossier er soepel doorheen te loodsen. Dan blijkt zelfs geschiedvervalsing voor Rutte geen probleem te zijn. De krijgsmacht wegzetten als een organisatie van misdadigers evenmin.
Tijdens de Veteranendag is de context een fundamenteel andere, dan is een lofzang op veteranen en het prijzen van de krijgsmacht kennelijk op zijn plaats.
Een zelfde aanpak koos Rutte bij het maken van excuses voor ons slavernijverleden. Ook al weet hij dat dit slechts een onderdeel is van de periode van slavernij in de wereld, Rutte houdt een betoog dat de entourage van hem verwacht, zelfs met een komma, die schept nog extra verwachtingen.
Rutte gedraagt zich als een kameleon, hij past zich voortdurend aan aan de omstandigheden.
Dat zie je Rutte ook vaak doen met de opvatting die hij uitdraagt. De ene keer serveert hij de Nederlandse Krijgsmacht af, de andere keer prijst hij dat instituut. Zijn aanopak is kennelijk: je aanpassen aan de heersende omstandigheden, dan overleef je dan behoud je je machtspositie. Dat is kennelijk zijn doel.
Mr. Bauke Geersing, samenstelling en redactie, Het pijnlijke afscheid van de Indische Archipel, 2023.
