Wilders op z'n smalst

De PVV is tegen de viering van vier eeuwen diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Turkije zoals het Ministerie van Buitenlandse Zaken die voor 2012 in voorbereiding heeft. In een opiniestuk in de Volkskrant verklaren Geert Wilders en het Kamerlid Wim Kortenhoeven zich ook tegen het staatsbezoek van de Turkse president Abdullah Gül. Volgens de PVV valt er niks te vieren en is het Turkse staatshoofd, afkomstig van de islamitische partij van premier Recep Tayyip Erdogan, hier niet welkom. Nederland heeft volgens het PVV-duo niks gemeenschappelijks met Turkije, dat islamitisch is, op een klein stukje na in Azië ligt, en geen deel uitmaakt van de Europese cultuur die op joods-christelijke en humanistische waarden berust.

Het is weer Wilders op z'n smalst. Wie vier eeuwen diplomatieke betrekkingen herdenkt, ontstaan in een tijd dat de soevereiniteit van de Republiek der Verenigde Nederlanden nog niet eens door iedereen was erkend (dat gebeurde pas in 1648 aan het eind van de tachtigjarige oorlog bij de Vrede van Münster) en de Turkse sultan aan het hoofd stond van het machtige Ottomaanse Rijk, herdenkt een hele geschiedenis waarin uiteraard ook culturele verschillen in het oog springen. Maar dat wil niet zeggen dat er niks gemeenschappelijks was. Daar zijn in de eerste plaats die historisch gezien goede betrekkingen. Die zijn behoorlijk uniek. Wat Wilders zou moeten aanspreken is dat de opstandige Republiek eind zestiende eeuw dezelfde vijand met de Turken deelde, de koning van Spanje, die toen meer te duchten had van dat grote Turkse Rijk aan de andere zijde van de Middellandse Zee (denk aan de slag bij Lepanto van 1571) dan van die opstandige ketters aan de Noordzee. Dat de Spanjaarden hun handen vol hadden aan de Turken en de oprukkende islam, was gunstig voor de Nederlandse vrijheidsstrijd (als we het zo mogen noemen). Zeer belangrijk is ook dat Nederland vanwege 'Ons Indië' een goede relatie nastreefde met de Turkse sultan, de wereldlijk leider van alle moslims ter wereld. Hier spreekt onze VOC-mentaliteit. Het maken van pelgrimages naar Mekka, dat in het Ottomaanse Rijk lag, werd in de negentiende eeuw door het Nederlandse koloniale bestuur actief ondersteund. En de Nederlandse arabistiek en islamkunde (Snouck Hurgronje die incognito naar Mekka afreisde) stond op hoog niveau. Dat is wel degelijk iets om te herdenken.

Ook de huidige banden zijn goed. Wie als Nederlander naar Turkije reist, zal verrast zijn door de goede naam die we daar hebben. Wij zijn daar ook geliefder dan de Duitsers, bondgenoten van het Ottomaanse Rijk tijdens de Eerste Wereldoorlog en een voorbeeld voor de Jongturken, hoge officieren die in 1908 een revolutie ontketenden. Uit hun midden kwam Kemal Atatürk, de man die in 1923 de moderne seculiere Turkse republiek oprichtte. En het feit dat er in ons land tegenwoordig gauw 400.000 Turken of Turkse Nederlanders zijn, is ook iets gemeenschappelijks, of de PVV dat nu leuk vindt of niet. Maar wat vooral gevierd wordt zijn vier eeuwen diplomatieke betrekkingen. Die sluit je niet alleen met je vrienden (wie zijn dat trouwens? Nederland heeft met al zijn buren oorlog gehad, zelfs met de Belgen), maar bij voorkeur met alle staten. Nederland heeft ook bijzondere historische relaties met Japan (Decima) en Rusland (St. Petersburg), en ook die mogen onderhouden en gekoesterd worden, ondanks conflicten in het verleden. Dat heeft ook met historisch besef te maken, en het is in het Nederlands belang dat ook de Turken hun historische relatie met dat kleine landje aan de Noordzee als iets bijzonders zien.

Als er komend jaar niks valt te vieren, dan komt dat in de eerste plaats door Wilders, die permanent tegen alles wat buiten zijn blikveld valt zit te sarren en te zieken, vooral tegen de islam en een land als Turkije, waar binnenlands ook grote bezwaren tegen het 'nieuwe sultanaat' van Erdogan leven. Het mag dan wel allemaal netjes zijn opgeschreven, maar het hele artikel in de Volkskrant is niks anders dan stangen en zuigen. Daar komt nog bij dat het evenmin in het belang van Israël is (het Kamerlid Kortenhoeven maakt zich daar altijd sterk voor), als Turkije vanuit een van zijn oudste Europese vrienden (het kleine Nederland dus) wordt gebruuskeerd. En dat gebeurt dan nota bene in naam van de Nederlandse onafhankelijkheid. Natuurlijk begrijpt iedereen dat de PVV hier weer bezig is een goedkoop nummer te maken. Maar ook een nummer (zie alle beledigingen aan het adres van Tayyip Erdogan, hoe dan ook een bevriende regeringsleider en NAVO-bondgenoot) dat een schandvlek op Nederland legt. Zelf heb ik enkele goede vrienden in Turkije, heb de Turkse gastvrijheid en verfijndheid van de op het Westen gerichte bovenlaag persoonlijk mogen ervaren en leren waarderen, en ik ken niemand die na een bezoek aan Istanbul daarvan niet op de een of andere manier onder de indruk is geraakt. Mensen die Wilders kennen zeggen dat hij persoonlijk een aardige vent is. Dat wil ik graag geloven. Maar zijn wijze van politiek bedrijven die inmiddels heel Europa kent, is verachtelijk en minderwaardig.