Wiens belang behartigt Wilders?

"Het gaat niet om mij, het gaat om die 1,5 miljoen kiezers", het is inmiddels het standaard riedeltje dat Geert Wilders afsteekt wanneer iets gebeurt dat hem niet zint. 'Prominente' CDA-ers met kritiek op de PVV? Zij demoniseren 1,5 miljoen kiezers. Een politiechef die de PVV fascistisch noemt? Zij beledigt 1,5 miljoen kiezers. Het CDA dat oorspronkelijk niet met de PVV wilde onderhandelen? Het negeerde 1,5 miljoen kiezers. Et cetera, et cetera. Zou de volksvertegenwoordiger Geert Wilders echter bij zijn overweging om de formatie van een rechts kabinet te beëindigen ook even aan die 1,5 miljoen kiezers hebben gedacht?

Het is haast niet voor te stellen dat de PVV-kiezer dezelfde keuze had gemaakt. Hoe schaadt het de 1,5 miljoen PVV-kiezers als er verder gegaan was met het formeren van een rechts kabinet, daarbij het risico accepterend dat in een later stadium de stekker er alsnog uitgetrokken zou kunnen worden door Klink c.s.? Wilders kon kiezen: bij verder formeren het risico lopen dat de formatie later alsnog zou mislukken óf, bij het staken van de formatie, het risico lopen dat hij een succesvolle geboorte van een rechts kabinet heeft voorkomen. Welk risico loopt de PVV-kiezer liever? Een eenvoudige keuze, lijkt mij.

Als bij de volksvertegenwoordiger Wilders het belang van zijn 1,5 miljoen kiezers niet leidend is geweest, is de vraag welk belang dan wel. Het meest voor de hand liggende antwoord: het eigenbelang.

Je zou verwachten dat Wilders uit eigenbelang juist alles in het werk zou stellen om het rechtse kabinet tot een succes te maken; de dreiging van het SP-doemscenario - veel zetels winnen maar niet regeren en bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen de zetelwinst weer verliezen - is immers reëel. De brief van Klink zou hier echter verandering in gebracht kunnen hebben: het is het perfecte excuus om uit de formatie te stappen, met de beschuldigende vinger naar Klink c.s. wijzend, om vervolgens, zoals Kustaw Bessems (van De Pers) opmerkt, over vier jaar nóg eens een (grote) verkiezingswinst te boeken.

Dit roept echter opnieuw de vraag op: wiens belang behartigt de volksvertegenwoordiger Geert Wilders, dat van hemzelf en zijn eenmanspartij of dat van zijn 1,5 miljoen kiezers? De 1,5 miljoen PVV-kiezers willen dat misstanden, zoals zij die zien, nú succesvol worden aangepakt, niet over vier jaar. Sterker nog, in het beste geval zouden de problemen rond de drie i's (immigratie, integratie, islamisme) de komende vier jaar zo succesvol worden aangepakt dat de PVV na de kabinetsperiode overbodig is. Dat Wilders, in de naam maar niet naar de wil van 1,5 miljoen kiezers anders beslist, dat geeft te denken.