We verliezen het van de frauderende professoren

De meeste mensen weten evenveel van wetenschapsfilosofie als van Popper. En bij Popper komen de meesten ook niet verder dan het tot strijdkreet verworden adagium: falsificatie! Voor deze mensen gaat wetenschapsfilosofie over niet veel meer dan regels opstellen voor wetenschappers. Koppel dit aan een dommige verering voor bèta-wetenschappers en u krijgt wetenschapsfilosofen die slechts wordt toegestaan wat aanbevelinkjes voor beter onderzoek te doen. Zo zal dat nu ook weer gebeuren: we hebben een nieuwe fraudeprof te pakken en daar moet iets aan gedaan worden. Nu krijgt een stel wetenschapsfilosofen en ethici beperkte spreektijd om nieuwe onderzoeksnormen voor te stellen - iets substantieels bijdragen, mag niet.

Dat schiet dus niet op. Het fraudeprobleem in de wetenschap zit 'm namelijk niet in het selecteren van gegevens voor het onderzoek, het schuilt veeleer in het selecteren van onderzoeken die gepubliceerd worden. De betere fraudeurs, en we noemen met name de farmaceutische industrie, laten dikwijls heel aardig onderzoek uitvoeren. En toch is medicijnonderzoek een verrotte bende. How come? Dat is simpel. Een farmaceut geeft honderden miljoenen en soms miljarden uit aan het ontwikkelen van een medicijn. Bij een investering van deze omvang is falen geen optie. Dus laten de farmaceuten hun nieuwbakken medicijn uitvoerig onderzoeken. En dat doen ze heel slim.

Stel, Merck komt met een nieuw medicijn tegen kanker en ze zetten tien onderzoeksgroepen op het onderzoek. Ieder moet onafhankelijk rapporteren aan Merck over hun tests. Daarnaast gebruiken de onderzoekers de zogenaamde goudstandaard der Randomized Clinical Trial en onderschrijven alle onderzoekers een strenge ethische code. Dan nog is fraude kinderspel. Want stelt u zich voor dat de onderzoekers verdeeld zijn over het medicijn: 5 groepen stellen dat het medicijn niet significant beter werkt dan een placebo (de standaard voor een nieuw medicijn in de VS om verkocht te morgen worden) en 5 groepen vinden dat het medicijn wel beter is. Cijfermatig gezien is dit geenszins louter fictie: verdeeldheid over de werking van een medicijn is doodnormaal.

Maar goed, terug naar Merck, die heeft een miljard in de ontwikkeling van het medicijn gestopt en die wil er gewoon knaken aan verdienen - come what may. Dus is het tijd voor een beetje fraude. En wat doet Merck dan? Die publiceert alleen de vijf positieve resultaten in een toonaangevend tijdschrift (de farmaceutische wereld beschikt ook over eigen - toonaangevende - tijdschriften) en de rest verdwijnt in een goed beveiligde la.De academische tijdschriften spreken over een briljant nieuw medicijn en de geneeskunde wordt weer een veer in de reet gestoken voor het verlichten van het menselijk lijden. Driewerf hoera!

Zo ziet u: volstrekt integer onderzoek, alleen worden de onwelgevallige resultaten genegeerd en verborgen gehouden. Kunnen we nog zoveel codes opstellen, op deze manier is het natuurlijk dweilen met de kraan open. Eigenlijk zouden wetenschapsfilosofen moeten passen mee te doen aan dit circus. In plaats daarvan zouden ze zich op dit serieuze probleem moeten toeleggen. Totdat er meer aandacht voor dit probleem komt, verliezen we het van frauderende wetenschappers.