Waarom olieprijzen dalen

Eergisteren berichtte de staatsomroep dat de olieprijs is ingezakt omdat de wereldwijde vraag zou zijn gedaald. Dezelfde dag besloot de organisatie van olie-exporterende landen echter het plafond op de olieproductie met zo'n dertig miljoen vaten per dag op te hogen.

Lijken ze eindelijk te begrijpen hoe prijzen in een vrije markt tot stand komen (in een eerder item over tandartskosten was dat duidelijk niet het geval), vergeten ze bij de NOS dat de oliemarkt alles behalve vrij is.

De OPEC landen zijn goed voor bijna de helft van de wereldwijde olieproductie en geschat wordt dat zij bijna 80 procent van 's werelds olievoorraden bezitten. Dat laatste cijfer is wat misleidend omdat grote olievoorraden in Noord-Amerika en het Noordpoolgebied nog niet in kaart zijn gebracht. Ook zijn vraagtekens te plaatsen bij de officiële ramingen van enkele landen in het Midden-Oosten. Het productiecijfer is echter zeker en bepalend. 

Daarbij moet nog in overweging worden genomen dat Saoedi-Arabië op dit moment het enige olie-exporterende land is dat binnen korte tijd zijn productie kan verhogen. Hoeveel de Saoediërs besluiten te pompen is dus zeer bepalend voor het aanbod en daarmee de prijs.

Over het algemeen volgen Saoedi-Arabië en de kleinere Golfstaten de wereldwijde vraag naar olie met hun productie. Zij hebben er geen belang bij om de economiën van het Westen en Oost-Azië, die in hoge mate afhankelijk zijn van olie, doelbewust tekort te schieten. Landen als Iran en Venezuela daarentegen zien in olie wel degelijk een wapen. Zij pleiten dan ook voor een beperkter aanbod.

Omdat Saoedi-Arabië binnen het kartel de grootste producent is wordt diens lijn vaak gevolgd. Zo ook afgelopen woensdag toen de OPEC besloot om de productie te verhogen. Hiermee wordt ruimte geboden aan Irak en Libië om hun olieindustrieën weder op te bouwen. Irak genoot voorheen een uitzonderingspositie maar omdat de olieproductie daar is gestabiliseerd moet het zich gaan houden aan de afspraken. De Iraakse productie is goed voor bijna drie miljoen vaten per dag. 

Ter vergelijking: Saoedi-Arabië exporteert zo'n tien miljoen vaten met dag. Dat is een vijfde minder dan het land zou kunnen produceren.

In reactie op het besluit van de OPEC daalde de olieprijs met zo'n 5 procent in New York. 

Het Internationaal Energie Agentschap verwacht dat de vraag naar olie volgend jaar met 1,1 procent zal stijgen. Dat is minder dan aanvankelijk verwacht maar nog altijd een groei. De afgezwakte vraag in het Westen wordt ruimschoots gecompenseerd door landen als China en India die flink doorgroeien. 

Foto: Wikicommons / US Navy