Waarom Erdo?an toenadering zoekt tot Koerden

Na jaren felle strijd zoekt de Turkse premier Recep Tayyip Erdo?an toenadering tot de Koerden in het oosten van zijn land. Zelfs de gevangen leider van de Koerdische afscheidingsbeweging PKK Abdullah Öcalan zou onlangs zijn krijgers hebben gemaand de wapens neer te leggen. Waarom moet de strijdbijl nu ineens worden begraven?

Van de kant van de Koerden is de wens om een vreedzame oplossing van het conflict het meest begrijpelijk. De kans dat zij de gewapende strijd om onafhankelijkheid winnen, is immers zeer klein. Dat maakt de toenaderingspogingen van Erdo?an des te opmerkelijker. Turkije gaat dan wel gebukt onder de dreiging van Koerdische terreur, maar de militanten kunnen niet opboksen tegen het machtige Turkse leger. Waarom zou de regering de opstand niet simpelweg de kop indrukken, in plaats van te praten over Koerdische culturele en politieke autonomie?

Een reden is dat Turkije zich geen verheviging van de Koerdische opstand in eigen land kan veroorloven terwijl het de uitkomst van de burgeroorlog in het naburige Syrië probeert te beïnvloeden. De Koerdische minderheid daar heeft zich lang afzijdig gehouden, maar lijkt zich nu aan te sluiten bij de strijd tegen het regime van president Bashar al-Assad. Ook Turkije wilt Assad uit de weg ruimen in de hoop dat de soennitische meerderheid in het land vervolgens de macht in Damascus overneemt. Een islamistische regering zou een betere bondgenoot voor Turkije zijn dan de seculiere Assad die ook nog eens met Iran bevriend is.

De Turken verliezen natuurlijk hun geloofwaardigheid wanneer zij in eigen land de aspiraties van Koerden onderdrukken en die van Koerden aan de overkant van de grens steunen. Als de Syrische Koerden zich inderdaad massaal achter het verzet scharen, voelen de Turken zich genoodzaakt de banden met de Koerden in eigen land aan te halen.

Voor Erdo?an speelt nog een politiek belang mee. De Turkse premier, die al sinds 2003 regeert, maakt in 2015 zijn derde ambtstermijn af. De verwachting is dat hij vervolgens president wilt worden, maar wel met meer macht dan het ambt nu heeft. Daarvoor moet Erdo?an een grondwetswijziging doorvoeren, maar de regeringspartij heeft net niet genoeg zetels in het parlement om dat op eigen kracht te doen. De socialistische en pro-Koerdische Bar?? ve Demokrasi Partisi zou de regering de nodige tweederde meerderheid kunnen geven.

Die steun komt natuurlijk niet voor niets. De Koerden willen meer te zeggen hebben in eigen gebied. Erdo?an lijkt hen dat te gunnen, opdat hij nog jaren leiding kan blijven geven aan het NAVO-land.