Waarom de PVV niet de grootste is geworden in de Eerste Kamer

De PVV stond er zo goed voor in de peilingen, en toch is de partij maar de vijfde van het land geworden. Hoe kan dat?

Zo, de uitslagen van de verkiezingen zijn binnen. En die zien er, eerlijk gezegd, niet goed uit voor de PVV. De uitslag was dramatisch voor Diederik Samsom, maar voor de PVV valt er ook genoeg te klagen. Dit is de uitslag, na 99,3 procent van de getelde stemmen: VVD 13 (-3), CDA 12 (+1), D66 10 (+5), SP 9 (+1), PVV 9 (-1), PvdA 8 (-6), GroenLinks 4 (-1), ChristenUnie 3 (+1), SGP 2 (+1), Partij voor de Dieren 2 (+1), 50Plus 2 (+1).

Wat opvalt aan het rijtje is dat de PVV op de vijfde plek staat, na VVD, CDA, D66 én SP. Dat is gek, want de PVV staat al maanden bovenaan in vrijwel alle peilingen. Vlak voor de verkiezingen dook een peiling op waarin de voorsprong van de PVV wat kleiner werd, maar toch: Geert Wilders zou van zijn partij de grootste partij maken als er nu landelijke verkiezingen zouden zijn. Hoe komt het dan dat Wilders tevreden moet zijn met een vijfde plek en verlies van een zetel in de Eerste Kamer?

Ik denk dat Wilders het ook wel een beetje zag aankomen. Zijn partij organiseerde gisteren niet eens een verkiezingsfeestje. Deze verkiezingscampagne draaide het allemaal om opkomst, opkomst en nog eens opkomst. De partijen met een loyale achterban zouden de verkiezingen makkelijker kunnen winnen dan de partijen zonder een achterban die trouw naar de stembus gaat. Daar is het fout gegaan voor de PVV.

Hoewel de opkomst onder PVV'ers in Rotterdam vrij hoog was (in Rotterdam is de PVV de grootste geworden), viel het in de rest van het land vies tegen. De PVV-achterban had gewoon geen zin om naar de stembus te gaan voor de Provinciale Statenverkiezingen. De opkomstcampagne van de PVV heeft onvoldoende effect gehad. Dat is een probleem, want de komende vier jaar moet Wilders het doen met 9 zetels in de Eerste Kamer.

Een coalitie zoals die tijdens Rutte I zit er niet meer in als er ook rekening wordt gehouden met de samenstelling van de Eerste Kamer: VVD, CDA, PVV en SGP halen samen 36 zetels, twee te weinig voor een meerderheid. PVV'ers die zo graag het kabinet hadden willen zien vallen, hadden in groten getale moeten gaan stemmen. Thuisblijven was eigenlijk geen optie. Nu blijft het kabinet misschien nog zitten ook. Teleurstellend.