Verwijsplicht voor artsen is een onliberaal idee

Een verwijsplicht voor artsen met gewetensbezwaren? Dan dwing je ze toch óók om mee te werken aan een proces dat ze moreel afkeuren?

D66 is op dreef. Blijkbaar vinden ze dat het moment gekomen is om hun stokpaardjes er doorheen te rammen, want niet alleen de weigerambtenaar moet nu echt eens permanent opgeruimd worden—ook weigerartsen krijgen er van langs. Dat wil zeggen: artsen die morele bezwaren hebben tegen vrijwillige levensbeëindiging en euthanasie moeten volgens D66 verplicht worden om patiënten te verwijzen.

Laat ik voorop stellen dat ik geloof in zelfbeschikking. Een leven zonder vrijheid is volgens mij niets waard, dus “beschermers van het leven” die vrijwillige levensbeëindiging willen verbieden zijn bij mij aan het verkeerde adres. Maar de bemoeials van D66 hoeven evenmin aan te kloppen. Hoe liberaal is het om een arts te dwingen om mee te werken aan praktijken waar hij gewetensbezwaren tegen heeft?

Puur op basis van het liberale gedachtegoed kan iedereen die er even over nadenkt concluderen hoe ernstig D66 hier de plank misslaat. Ja, ieder mens heeft een heilig recht om te beschikken over zijn eigen leven en dus ook over zijn eigen dood. Daarom moet vrijwillige levensbeëindiging beslist mogelijk zijn—het alternatief zou zijn dat je leven niet van jouzelf is. Dat jij mag beslissen om een waardig einde aan je bestaan te maken, betekent echter niet dat anderen daar (direct of indirect!) aan moeten meewerken.

Er bestaan zorgaanbieders die vrijwillige levensbeëindiging uitvoeren, en er bestaan eveneens zorgaanbieders die daar niet aan willen beginnen. Dat is hun goed recht. Als die jou vervolgens moeten verwijzen naar een arts die dit wel doet, dan is dat nogal hypocriet. Bijna alsof een vegetariër die weigert kippen te slachten gedwongen wordt om ze naar het slachthuis te sturen. Niet dat ik vrijwillige levensbeëindiging met slachting wil vergelijken, natuurlijk! Het gaat er om dat een verwijsplicht óók resulteert in gedwongen medewerking aan een proces dat je op morele gronden afkeurt.

Dat is niet hoe een vrije samenleving werkt. Wie een einde aan zijn leven wenst te maken kan een zorgaanbieder die hier geen gewetensbezwaren tegen heeft in de arm nemen. Dat is in dit land mogelijk, en dat is een goede zaak. Een zorgaanbieder die wel gewetensbezwaren heeft, die moet zich er geheel buiten mogen houden. D66 wil die vrijheid afbreken, en dat zou allesbehalve een goede zaak zijn.