Van uitruilen komt huilen

Tijd om echt eens te gaan snoeien in het woud van fiscale regels en toeslagen.

Bij het uitruilen van voor haar belangrijke punten had de VVD weten te bedingen dat het illegaal in Nederland verblijven strafbaar zou worden. Niet bepaald iets waar coalitiepartner PvdA op zat te wachten. In ruil daarvoor zagen de socialisten de kans schoon om samen met de liberalen een nivelleringsfeestje te organiseren. Weliswaar ging het plan om dat via de zorgpremies te doen in het najaar van 2012 onderuit maar met het afbouwen van de arbeidskorting voor hogere inkomens vanaf €40.000 kon hetzelfde doel bereikt worden. Bijkomend voordeel was dat dit de lastendruk verder opvoerde en zodoende het kabinet hielp om begrotingsnormen te halen.

Maar de strafbaarstelling van illegaliteit lag de PvdA achterban als een loden last op de maag. Het zou één van de oorzaken zijn van de dramatische daling van de PvdA in de peilingen en het historisch slechte resultaat bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen. Dat punt moest dus van tafel. De VVD zag haar kans schoon. Als wisselgeld komt er weer €500 miljoen beschikbaar om de inkomens van €40.000 tot €110.000 hun arbeidskorting terug te geven. Een hilarische inwisseling van eerder uitgeruilde standpunten. Je vraagt je af welke maatregelen volgende week weer tegen elkaar worden weggestreept. Het is totale gelegenheidspolitiek. Nul lange termijn beleid. Op 1 april (!) werden de plannen bekendgemaakt.

Getuigen van een strategische visie op ons belastingstelsel en wat daar mee te bereiken doet dit dus niet. In plaats van rommelen in de marge en beleid te vormen via elkaar politieke vliegen afvangen is het hoog tijd voor een integrale coherente hervorming van ons belastingstelsel.

Het is bekend dat de belastingdienst een nogal overwerkte organisatie is. Naast het innen van belastingen moet deze organisatie zich ook bezighouden met het uitbetalen van een ingewikkeld toeslagensysteem. De ruim 30.000 werknemers komen om in het werk. Volgens de vakbonden moeten er eigenlijk een paar duizend extra mensen worden aangenomen om het te kunnen bolwerken. Nu is het creëren van werkgelegenheid uiteraard ook een topprioriteit van om het even welke partij maar het lijkt me niet dat we dat moeten doen via het optuigen van ingewikkelde administratieve processen om batterijen belastingambtenaren aan de slag te krijgen. Liever zien we mensen in banen waarmee de maatschappij echt vooruit gaat.

Nu wil het geval dat er wat betreft het belastingstelsel al een mooi basisidee in de la ligt te wachten op invoering. Het zal de werkdruk van de belastingdienst drastisch verlagen. Vorig jaar juni offreerde de commissie Dijkhuizen een rapport aan toenmalig staatssecretaris Weekers.

Het plan voorziet in lagere tarieven, minder aftrekposten en een veel eenvoudiger en minder fraudegevoelig systeem van toeslagen. Volgens het Centraal Planbureau zal het op termijn 140.000 extra banen opleveren doordat een transparanter belastingstelsel bijdraagt aan onze concurrentiekracht en het minder een rem zet op het leveren van prestaties dan nu het geval is. Nu mogen de tarieven van mij nog wel wat verder omlaag dan Dijkhuizen voorstelt. Maar los daarvan, het plan van Dijkhuizen geeft een concreet voorstel voor een consistente en coherente hervorming van het huidige stelsel. Het is alweer bijna een jaar oud. Maar vanwege de politiek opportunistische terugruil operatie van 1 april werd de noodzaak om de zaak gestructureerd en integraal aan te pakken weer eens pijnlijk duidelijk. 

Ewoud Jansen, Econoom en publicist. Twitter: @ewoudjansen