Turkse staatsvijand nummer één Gülen: "Nu zeker dat Erdoğan zelf achter staatsgreep zat"

Voor Fethullah Gülen, inmiddels de meeste gehate man van Turkije, is het duidelijk wie er achter de staatsgreep van afgelopen juli zat. En hij was het niet.

Vrijwel meteen na het mislukken van de Turkse staatsgreep van 15 juli wees de vinger aan de lange arm van Ankara richting Amerika, naar Fethullah Gülen die daar zich daar al jaren verscholen houdt. Dat hij daar zit heeft alles met de huidige president van Turkije, Recep Tayyip Erdoğan, te maken. Vroeger waren de twee nauwe bondgenoten van elkaar, maar na een partijconflict moet Gülen letterlijk vrezen voor zijn leven, al helemaal nu zijn aartsvijand Erdoğan steeds meer macht naar zich toe trekt als president.

Binnen die redenering vindt Gülen - die er zelf overigens net zulke verwerpelijke ideeën op nahoudt - het niet meer dan logisch dat er deze zomer een staatsgreep plaatsvond in zijn thuisland. Tot nu toe hield hij "rekening met de mogelijkheid" dat Erdoğan de coup zelf in scène had gezet, maar inmiddels weet hij "het zeker". Die uitspraak deed hij in een interview met het Duitse blad Die Zeit, waarin hij er ook op wees dat de Turkse president de coup een "cadeau van God" had genoemd.

Dat was het zeker, en als de poging niet van zijn hand was, dan kwam het hem toch tenminste uitstekend uit. Al sinds zijn aantreden als president probeert hij de rol van deze president binnen het Turkse politieke stelsel te versterken, ten koste van de macht van de premier en de democratie als geheel. Daartoe heeft hij grondwetswijzigingen voorgesteld die zijn lange arm nog langer zullen maken, en het gedachtegoed van Atatürk nog verder zal doen afbrokkelen. De grootste winst haalt hij echter uit de mogelijkheid de gebeurtenis zó te framen dat hij in een keer kan afrekenen met Gülen en zijn volgers, die de afgelopen maanden en masse zijn opgepakt, of in het beste geval ontslagen.

Zit de Turkse president zelf achter de coup die Turkije op haar grondvesten deed schudden? Misschien. Heeft deze man er baat bij gehad? Absoluut. Helaas is dit ook de man waar wij nog gretig mee collaboreren, want zoals altijd geldt in Europa: pragmatisme staat hoger in het vaandal dan principes, en dat wordt nog onze politieke en culturele zelfmoord.

Maar hé: wir schaffen das.