Stapt Saleh dan eindelijk op?

De president van Jemen is vandaag in Saoedi-Arabië om over zijn aftreden te onderhandelen. Het koninkrijk en de kleinere Golfstaten dringen al maanden aan op een vredesakkoord. De situatie in Jemen baart de oliesjeiks zorgen omdat de Arabische Lente hun eigen bevolkingen ook onrustig heeft gemaakt.

Vorige week beloofde Saleh dat hij "binnen negentig dagen" na het sluiten van een akkoord zou aftreden. Hij zou de macht overdragen aan zijn vicepresident en in ruil niet vervolgd worden voor de misdaden die onder zijn twintigjarige presidentschap hebben plaatsgehad.

De president heeft echter keer op keer beloofd om plaats te maken voor een nieuw regime. Hij stemde zelfs in met een vredesplan dat door de Golfstaten was opgetekend om op het laatste moment van gedachten te veranderen.

Afgelopen zomer raakte Saleh zwaargewond bij een bombaanslag op zijn paleis in de hoofdstad van Jemen. Hij werd in Saoedi-Arabië in het ziekenhuis opgenomen en menig waarnemer hoopte dat hij net als zijn Tunesische ambtsgenoot in het koninkrijk zou blijven zodat een nieuwe regering in het land kon aantreden. Saleh keerde echter terug, waarschijnlijk tot enige ergernis van zijn gastheren voor wie de situatie in Jemen een afleiding is. De Saoediërs maken zich grotere zorgen om Iran.

Toch heeft het koninkrijk een lange geschiedenis in Yemen. Het mengde zich de afgelopen decennia meerdere malen in de aangelegenheden van het land. Jemen is zowel etnisch als politiek zeer verdeeld. In het noordwesten woedt al jaren een opstand tegen de centrale regering van president Saleh. Saoedi-Arabië bouwde een muur langs haar zuidgrens om te voorkomen dat noordelijke opstandelingen het koninkrijk binnen konden komen. Ook werden luchtaanvallen op Jemenitisch grondgebied uitgevoerd zonder dat Saleh ertegen protesteerde.

De voornaamste oppositiebeweging in Jemen is de conservatieve en Islamitische Islah. Hiertoe behoren Moslimbroeders, radicalen, en leden van de Hashidstam. Deze laatste is met name in het noordwesten actief en daarom al jaren een doorn in het oog van Ali Abdullah Saleh.

De noordelijke opstand is niet dezelfde als de separatistische revolte in het zuiden waar Al Qaeda opereert. Saleh zei van wel en heeft jarenlang geld en wapens van het Westen gekregen om deze terreurdreiging uit te bannen. Onduidelijk is hoeveel van die middelen hij in werkelijkheid tegen de noordelingen heeft ingezet die nu op het punt lijken te staan om zijn regime omver te werpen.

Saoedi-Arabië koos aanvankelijk kant voor Saleh maar lijkt nu meer sympathie te hebben voor de opstandelingen. Het heeft nauwe banden met de Hashid dus maakt het voor Riyad eigenlijk niet veel uit wie er wint, zolang er maar geen democratie (oftewel chaos) ontstaat. Dat zou Jemen letterlijk kunnen opbreken.

Foto: President Saleh