Rutte mag best meer bezuinigen, maar hij kan niet
De geschiedenis is min of meer geruststellend.
Nederland gaat naar de haaien. In bijna twintig jaar is de werkgelegenheid niet zo sterk gedaald, de werkloosheid stijgt al sinds 2011 bijna onafgebroken en we kunnen momenteel alleen maar hopen dat de economie weer zal groeien. Om het allemaal nog erger te maken is Geert Wilders ook nog eens boos op Mark Rutte.
Misschien denkt de premier wel hetzelfde als zijn voormalige Britse ambtgenoot James Callaghan. Callaghan dacht eind jaren zeventig geregeld bij zichzelf: 'When I am shaving in the morning I say to myself if I were a young man I would emigrate.'
Ik denk niet dat Rutte gebukt gaat onder het fatalisme van Callaghan. Hij gaat veeleer gebukt onder de coalitie. Hij mag van de PvdA namelijk niet teveel bezuinigen. En dat terwijl de premier zijn Britse geschiedenis schijnt te kennen. Ik verwacht dat hij dan ook weet dat bezuinigingen lang niet altijd in verkiezingsnederlagen resulteren. Thatcher had weliswaar het geluk aan haar kant met de vondst van Noordzee-olie en Argentijnse waaghalzen, maar ze werd ook na de harde bezuinigingen van vóór 1983 nog twee keer herkozen. Daar weer voor, in de jaren dertig, bleven de bezuinigende Tories ook aan de macht; ze behaalden zelfs ongekende verkiezingsoverwinningen.
Het probleem van Rutte is dat hij moet bezuinigen, dat ondanks grote weerstand doet, maar ondertussen ook de lasten verzwaart. Welvaartsredistributie blijft voor de PvdA nu eenmaal belangrijk, ook in deze tijd. Het is maar waar je prioriteiten liggen. Het gevolg is een volkomen gespleten en onverkoopbare boodschap naar de Nederlandse kiezer. En dat is geen probleem dat je met PR wegpoetst; zowel bezuinigen als lastenverzwaren klinkt gewone burgers gewoonweg belachelijk in de oren. Misschien hebben ze wel gelijk.
De Nederlandse overheid geeft meer geld uit dan ze binnenkrijgt, dat feit blijft. Om electorale redenen zijn de crisismaatregelen die de PVVDA heeft genomen, zo ontworpen dat ze elkaars kiezers raken - en zo onbedoeld hun eigen. Voor Rutte moet het besef te moeten regeren met de belastingpartij pijnlijk zijn, want als hij kijkt naar de Britse geschiedenis weet hij dat harde bezuinigingen wel degelijk begrepen worden als ze noodzakelijk zijn. De realiteit is dat hij ook extra moet belasten vanwege de partners van Eerlijk & Sociaal.
