Peiling! De PVV heeft de stevigste basis, maar gaat dat genoeg zijn voor de overwinning?

Met nog minder dan een maand te gaan tot de allesbepalende Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart vraagt heel Nederland zich natuurlijk af: wat kunnen we ongeveer gaan verwachten aan resultaten en hoe zal politiek Den Haag er op 16 maart uitzien? Om die vraag enigszins te beantwoorden is het natuurlijk altijd nuttig om naar de feitelijke zetelverwachtingen te kijken, maar er is meer dan alleen dat.

Zetels verschuiven namelijk nogal wat als je peilingen door de tijd volgt: waar de PVV lange tijd een ruime voorsprong had op de VDD, is die inmiddels geslonken tot een mager zeteltje. Dat zijn interessante trends, maar het kan ook geen kwaad eens na te denken over de vraag: waar komt die verandering vandaan?

In de nieuwste peiling van Ipsos staat de zwevende kiezer centraal, die steeds vaker de overwinning of nederlaag betekent voor veel partijen. We kennen het verhaal allemaal: vroeger stemde iedereen braaf zijn hele leven voor dezelfde partij, en inmiddels lijkt het wel of er geen touw meer aan vast te knopen is en of iedereen zwevend is. De vraag die je je daarbij weer kunt stellen is: hoeveel zweeft men nou echt in Nederland? Zweven is immers aan grenzen gebonden: het is best plausibel dat iemand twijfelt tussen GroenLinks en D66, maar op het laatste moment toch nog even switchen van de VVD naar de SP is vanzelfsprekend minder waarschijnlijk. Vandaar dat eerdergenoemde vraag buitengewoon boeiend is, omdat het per partij duidelijk maakt hoe zwevend aanhangers van bepaalde partijen nu echt zijn.

Daarbij springt één partij er meteen uit, en dat is de PVV van Geert Wilders. Volgens deze peiling zweven die het minste en zijn zij het zekerste van hun voornemen om een stem op die partij uit te brengen op 15 maart: tweederde geeft aan geen enkele andere partij meer te overwegen. Ergens is dat natuurlijk wel te verwachten: in Nederland lijkt er immers vaak weinig te zitten tussen een fervent aanhanger van die partij zijn en het uitmaken van haar leden voor nazi's. Je haat ze op bent dol op ze, zullen we maar zeggen. Dat zorgt voor een trouwe achterban - die met de jaren steeds breder lijkt te worden - maar roept ook een pijnlijkere vraag op: zit er bij deze verkiezingen nog wel rek in voor Wilders wat betreft die zwevende kiezers?

Als zij immers nu nog niet aangeven op de PVV te stemmen, is er vanwege dat zwart-witte beeld weinig kans dat ze dat uiteindelijk in het stemhokje wel zullen doen. Daar hebben meerdere partijen last van, maar juist de gevestigde partijen - ik noem de PvdA, het CDA en natuurlijk hoofdzakelijk de VVD - zullen daar uiteindelijk last minute van profiteren. Het is niet zo'n gek idee dat zij uiteindelijk, niet gebonden door een sterke voorkeur voor een zekere partij, strategisch zullen stemmen: waar die stemmen dan heen gaan is natuurlijk wel te voorspellen. Hoeveel dat er zullen zijn is echter lastiger te voorzien, en daarom blijft het lastig om nu al te zeggen of de PVV afstevent op een mooie overwinning, of een zure nederlaag. Laten we immers niet vergeten: als Wilders ook maar enige rol van belang wil spelen vanaf 16 maart zal hij minstens de grootste partij moeten worden, en daar is iedereen in Den Haag zich meer van bewust. De vraag is of zij hun anti-PVV-propaganda zo succesvol in weten te zetten dat zij de zwevenden écht weghouden bij Wilders en de zijnen. We zullen het zien!