Partij van de Arbeid, waar ging het mis? Klimt de partij uit het dal? (9)

Frits Bosch schrijft deze zomer een feuilleton over hoe het zo faliekant mis kon gaan met de PvdA, ooit één van Neerlands grootste partijen en nu onbetekenend wegkwijnend in de oppositie. Vandaag deel 9: na de mokerslag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 lijkt de PvdA iets op te krabbelen, maar niet veel. De partij moet de samenwerking zoeken met de populisten, vindt Frits. Pas dan komt het echt weer goed.

De PvdA wil afstand nemen van het liberale denken. Maar de partij heeft nog geen goed verhaal. Enkel afstand nemen van het liberale gedachtegoed is wel erg mager. Hoe is het gekomen dat de ooit machtige sociaal democraten zo in de lappenmand verkeren? Introspectie is geen sterk punt van de PvdA. Frits Bosch gaat de partij hierbij helpen en duikt in hun interessante geschiedenis in een aantal afleveringen. Vandaag deel 9: komt de partij uit het dal?

Waar staat de PvdA momenteel?

De verkiezingsuitslag van de Tweede Kamer verkiezingen 2017 was desastreus voor de Partij van de Arbeid. Het verlies van 29 van de 38 Kamerzetels was historisch en kwam keihard aan. De kiezer lieten weten: “wij vinden de partij niet meer aantrekkelijk. Wij voelen ons niet meer door jullie goed vertegenwoordigd”. De sociaal democraten zeiden enkel :“we moeten het beter uitleggen”.

Het gaat inmiddels weer beter met de PvdA. Per 1 juli 2020 staat de partij in de IPSOS peiling op 12 zetels. VVD zit in een riante positie van 41, PVV en CDA 16, D66 14, GroenLinks 15, SP 10 en FvD 9. Op links is er onvoldoende ‘body’ om een meerderheid in het parlement te behalen om een vuist te maken. De bundeling van macht op links lukt niet. GroenLinks’ opmars hapert en SP is met geen stokken vooruit te branden.... Ze zitten met hetzelfde probleem als rechts: onvoldoende ‘body’ om een meerderheid in het parlement te behalen en een vuist te maken. Dat probleem speelt in heel Europa in de sociaal-democratie.

Het eerste advies dat PvdA gegeven kan worden is: wees eens eerlijk over uw eigen historie. Dat is de hoogste tijd. Uit arren moede kruipen linkse partijen bijeen met een verhaal wat er nog niet is en wat nog niet klinkt als een klok. ‘Nog niet’, maar het kan dus wel en het zal ook moeten. Maar dan moet er wel heel wat moeten gebeuren. Er moet een keerpunt genomen worden.

Het Sociaal Cultureel Planbureau peilt geregeld hoe Nederlanders zich voelen, wat er goed gaat in het land en wat niet. Ondanks het economisch herstel wordt herhaald door de ‘gemiddelde Nederlander’ gezegd ‘met mij gaat het goed, maar met Nederland gaat het slecht’. Kim Putters (1973), directeur van het SCP, stelt dat er in het nationaal probleembesef de afgelopen tien jaar niet zoveel veranderd is. Integratie en immigratie staat al jarenlang bovenaan, gevolgd door veiligheid en zorg. Nederlanders zijn bezorgd over het ‘gebrekkige’ fatsoen in de omgang met elkaar in de publieke ruimte en in de politiek. Ze vragen zich af of ze nog wel zichzelf kunnen zijn, aldus Putters (okt. 2017). Putters merkt op dat 70% van de Marokkaans-Nederlandse mannen en jongens tot dertig jaar in aanraking is geweest met politie en justitie. Bij Turks-Nederlandse mannen ligt dat cijfer op ruim 50%. Daar moet dus echt verandering in komen.

Kom uit het dal

Socialisten aller landen, verenigt u! Ga out-of-the box denken of verzin een list! Sociaal democraten kunnen in de oppositie zich bezig houden met de dagelijkse 'nitty gritty’ van het politieke spel, maar beter is eerst een helder standpunt te bepalen en uit te dragen over hetgeen de bevolking primair bezighoudt. Socialisten aller landen, verenigt u! Ga terug naar de tekentafel en start met een blanco vel papier. Maak het systeem democratischer, minder elitair. Probeer goed te luisteren in plaats van het nog eens te willen uitleggen. Neem kiezers serieus, ze zijn niet dom. Ze begrijpen meer dan u denkt. Laat zien dat u zich er van bewust bent dat het roer om moet. Wees ook eens eerlijk tegenover jezelf: Jan Schaefer was de laatste PvdA-populist.

Jan Schaefer

Jan Schaefer roept Lodewijk Asscher vanaf zijn wolkje u toe: “Stop met het verketteren van de populisten. U hebt veel gemeenschappelijks met hen. Veel meer dan met de VVD! Stop met dat cordon sanitair. Kijk naar de weg die de sociaal-democraten in Denemarken zijn gegaan. Wees niet bang kiezers van u te vervreemden. Door dat dal bent u al eens gegaan. Het gaat in sociaal-cultureel opzicht niet goed met Nederland. Dat moet beter. Bedenk wat goed is voor ons land. Kom dan als vanzelf terug in het centrum van de macht, maar dat dient niet voorop te staan. Het gaat om Nederland.” Jan Schaefer heeft alweer gelijk.

Delen 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 en 8 van de feuilleton zijn hier te lezen.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.