Belastingontwijking door multinationals draagt bij aan de maatschappij

De SP haalde deze week een succesje: multinationals moeten per land aangeven hoeveel belasting ze betalen. De SP wil dit al langer en draait hierbij niet om haar motieven heen:

Juist. De SP wil de strijd aangaan met belastingconstructies die het mogelijk maken dat multinationals hun belastingen betalen in landen met een lagere belastingdruk.

Standaard gaat de SP er hierbij aan voorbij dat bedrijvenbelastingen uiteindelijk ook gewoon door Henk en Ingrid betaald worden; in de vorm van hogere prijzen of lagere lonen. Of lagere winsten, want de typische aandeelhouder is al lang geen bolhoeddragende kapitalist meer, maar een pensioenfonds of verzekeringsmaatschappij waar Henk en Ingrid ook in deelnemen. Bovendien, elke euro die een bedrijf kwijt is aan belastingen, kan het niet investeren; zo gaan banen verloren.

De strijd van de SP tegen belastingparadijzen is extra kwalijk. Wat de SP uiteindelijk wil is dat het onmogelijk wordt gemaakt voor overheden om met elkaar de concurrentie aan te gaan om kapitaal aan te trekken. Gebrek aan concurrentie is echter altijd kwalijk, ook in het geval van overheden. Of zoals Milton Friedman het verwoordde: “Competition among national governments in the public services they provide and in the taxes they impose is every bit as productive as competition among individuals or enterprises in the goods and services they offer for sale and the prices at which they offer them.” Afwezigheid van belastingconcurrentie leidt tot hogere belastingen en minder investeringen.

De SP maakt zich in het bijzonder druk om ontwikkelingslanden, die de voornaamste slachtoffers zouden zijn van belastingontwijking. Het tegendeel is waar - zoals opvallend vaak het geval is bij de SP. Arme landen die belastingparadijzen worden - en zo veel buitenlandse investeringen aantrekken - genieten juist opvallend veel economische groei. Bovendien, om een belastingparadijs te zijn dat interessant is voor investeerders, is meer nodig dan alleen een lage belastingdruk. Ook goed functionerende instituties, die eigendomsrechten, een rechtsstaat en een functionerend financieel stelsel garanderen zijn vereist. Uit onderzoek blijkt dat ontwikkelingslanden die een belastingparadijs willen worden zich extra inzetten om deze instituties te ontwikkelen.

Wat blijft er dan uiteindelijk nog over van de kritiek van de SP? Helemaal niets. Zeker als uit hetzelfde onderzoek ook het veelgehoorde argument dat belastingparadijzen ertoe leiden dat landen met hogere belastingen er op achteruit gaan ontkracht. Wat wel blijkt is dat belastingparadijzen bijdragen aan meer efficiëntie.