Museumplein-demo tegen coronabeleid doet denken aan China: gewurgd en in een genadeloze houdgreep

Het waren beelden die we eigenlijk alleen uit het buitenland kennen: een woedende menigte die zich op de wetshandhaving stort, die vervolgens antwoordt met waterkanonnen en politiehonden. Misschien niet de eerste associatie van iedereen, maar auteur Frits Bosch ziet er vooral de schimmige opkomst van China in: "China is fascistoïde, en zwakke landen worden genadeloos in de houdgreep genomen."

We leven binnenkort onder een avondklok, of we het nu een dictatoriale actie vinden of niet. Een protest van afgelopen weekend ten spijt, toen was er een protest van duizenden boze mensen op het Museumplein. De boodschap van de demonstranten is helder: we willen niet langer gedisciplineerd of van onze vrijheid beroofd worden.

Het doet me denken aan het boek ‘Litter’ (afval), van de Brit Theodore Dalrymple. Dalrymple is gevangenis psychiater en filosoof. Hij heeft zo’n dertig cultuurkritische boeken geschreven, allen van uitzonderlijk niveau. Hij is zeer pessimistisch over de Westerse cultuur en samenleving, maar dat zijn er wel meer. In Litter houdt hij de Britten een spiegel voor. In zijn land worden steden en dorpen bezaaid met afval ‒ achteloos weggegooid en niet opgeruimd door lokale autoriteiten. Hij hekelt de gewoonte van Britse jongeren om zich helemaal te buiten gaan aan drank, en zo groepsgewijs steden terroriseren. Iets ervan zeggen durft men niet uit angst voor represailles van deze horde. Jongeren wensen niet in hun vermeende vrijheid van handelen beknot te worden. Ze hebben lak aan regelgeving en lak aan de schade die ze anderen aandoen.

Wat is hier aan de hand? Dalrymple wijst erop dat er in Engeland een diepgaande cultuurverandering heeft plaatsgevonden. In de Victoriaanse tijd was de cultuur één en al ingehoudenheid, stijl, traditie en emoties niet tonen. Die cultuur verdween en later zo ook religie. Engeland is na de Tweede Wereldoorlog een atheïstisch land geworden. Alle eertijdse remmingen verdwenen. Het Britse gezinsleven veranderde. Het wordt nu vooral gekenmerkt door afwezigheid van een vader. Vader komt langswaaien wanneer hij wil en vooral onverwacht om moeder in onzekerheid te laten wanneer hij komt aanschuiven en mogelijk ruzie zal maken met de nieuwe vader in huis. Standaard is dat er nooit samen de maaltijd wordt genoten. Ieder schept op wanneer men honger heeft en eet op z’n kamer.

De Engelse bevolking is ver bovengemiddeld obees en dat is nu te merken in de Britse ziekenhuizen tijdens Covid-19. Men eet ongezond en drinkt ongezond. Er wordt veel curry van buiten gehaald en op straat opgegeten. Het papier en blikjes worden achteloos op het asfalt gedumpt of gaan over de reling. Er is geen respect voor de publieke sfeer. Ieder is gepreoccupeerd bezig in de eigen cocon; mobiele telefoon, gamen, ieder heeft een eigen tv op de kamer. Moeder klaagt over onhandelbaar haar kind is: “hoe komt dat toch, ik geef hem alles wat hij vraagt?” Ja, ja... er is geen discipline. Iedere regelgeving ter disciplinering wordt daardoor verworpen. Men heeft immers nog nooit “nee” gehoord.

Dit verschijnsel blijft niet beperkt tot de onderklasse. Het doet zich over de volle breedte in Engeland voor. Dalrymple signaleert dezelfde mentaliteit ook bij zijn studenten. Het startpunt voor dit verval is het gezin. Moeder werkt, heeft onvoldoende zicht op kinderen, geeft ze snel hun zin om ze zoet te houden en als klap op de vuurpijl is ze gescheiden met ruzie in huis.

Achter het simpele Litter gaat een groot sociaal probleem schuil: niet alleen een tribalisatie, maar een microlisatie van onze samenleving: ieder voor zich en niemand voor ons allen. De ‘purpose’ van het bestaan ontbreekt en die ‘purpose’ is allerminst groei en bloei van de samenleving of het land. Dit is een weinig opwekkende constatering: het land is namelijk in de kern rot.

Houdt Litter ook ons een spiegel voor? Vul het zelf maar in. Ik denk dat Nederland een andere historie heeft dan Engeland, maar we zien toch wel een aantal parallellen. Ook bij ons doet zich een onvoorstelbare hoeveelheid achteloos weggegooid zwerfvuil voor. Ook wij vertonen een zekere minachting voor de publieke omgeving. Zie datacentra in weilanden, boskap, distributiecentra en affreuse woningbouw. Ook wij hebben er de grootste moeite mee gedisciplineerd te worden, ook al is het voor onze bestwil. Ook wij richten ons op individualiteit en veel minder op president J.F. Kennedys “ask what you can do for your country”, benauwd als we zijn voor het vermaledijde nationalisme.

“De wereld van de Chinezen” van Ruben Terlou laat een heel ander beeld zien. De Chinese draak spreidt haar klauwen over de hele wereld uit. De burgers en het land zijn een en al ‘purpose’, doelgerichtheid: alles voor China. China first. We zien in Terlous boeiende rapportages hoe China landen als Kenia en Cambodja op een ongelooflijk brutale manier in de greep krijgt, en idem met zoveel meer landen. China gaat voor wereldheerschappij, dat is inmiddels glashelder. De bevolking is volkomen gedisciplineerd met dat ene doel: 'China first’. Het individu speelt geen enkele rol. Er is geen enkele compassie voor het individu. China is fascistoïde en zwakke landen worden genadeloos in de houdgreep genomen. Ze worden gewurgd. Wat het Westen veel te weinig heeft, ‘purpose’, heeft China veel te veel.

Komen “wij”, het Westen ook aan de beurt voor de Chinese gehaktmolen? Het heeft er alle schijn van. Sterker nog: het gebeurt al met de zwakkere Europese broeders. Infiltreren maar! Doe maar of je de goedertierenheid zelve bent! Corrumpeer ze! China gaat er nu vol voor. We zien de Chinese munt, de renminbi, opstomen. Dààààg dollar! Drijf een wig tussen Europa en de VS. Wringen en wroeten! Laat het geld rollen en we doen onze stinkende best! China first!

Iedere ‘purpose’ is ons westerlingen vreemd, of is contrair gericht aan het landsbelang, zie de ‘social justice warriors’, cancel culture, identity politics, tribalisatie en microlisatie. We kunnen veel bezwaar hebben tegen Trump, maar hij heeft helder gemaakt wat al vijf decennia volop gaande is: de VS is in zwaar verval. Traditiegetrouw volgen wij dit land. En ook hier zijn de tekenen helder. Tenminste, als je het wilt zien. Het is de hoogste tijd dat we onze ‘act’ bijeen brengen. Zo niet, dan komt de Chinese draak graag eens kennismaken!

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.