Morsi zet belangrijkste legerchefs buitenspel

Maarschalk Mohamed Tantawi, de man die Egypte sinds de val van Hosni Moebarak vorig jaar leidde, alsmede de stafchef van het leger, generaal Sami Hafez Anan, zijn dit weekend door Morsi naar huis gestuurd. Formeel gaan ze met pensioen. In het geval van Tantawi (76) is daar nog iets voor te zeggen. Anan (64) is, naar Egyptische begrippen, nog lang niet aan pensioen toe. Hij werd wel gezien als een van de meest pro-Amerikaanse generaals. Nog meer dan Tantawi hechtte hij aan een nauwe samenwerking met de Verenigde Staten. Dat zal de Moslimbroeders niet zijn bevallen.

Een woordvoerder van de president beschreef de actie zondag als een "soevereine" daad die tot doel heeft "nieuwe leven te pompen" in het leger. De Moslimbroeders die nu in Egypte aan de macht zijn, vermoeden dat de militairen achter de schermen samenzweren om zoveel mogelijk invloed te behouden.

De machtstrijd tussen de Moslimbroeders en de generaals bereikte deze zomer een voorlopig hoogtepunt. Na de verkiezingszege van Morsi oordeelde het hooggerechtshof van het land dat een derde van de parlementsverkiezingen van eerder dit jaar niet grondwettelijk was verlopen. Het parlement werd vervolgens door de militaire raad ontbonden, maar Morsi en zijn Moslimbroeders lieten het toch bijeenkomen. Sindsdien leek het allemaal wat beter te gaan. Tantawi bleef zelfs aan als minister van Defensie in het kabinet van Morsi. Tot zondag.

Aanleiding voor de gedwongen ontslagen zou de onrust aan de grens met Israël kunnen zijn geweest. Vorige week vielen daar zestien Egyptische doden toen militanten uit de Sinaïwoestijn een grenspost bestormden. Het leger heeft sindsdien gevechtshelikopters- en vliegtuigen ingezet tegen vermeende terroristen, maar het feit dat überhaupt Egyptische grenswachten om het leven kwamen betekende een flinke deuk in het imago van het leger dat toch al te lijden heeft gehad onder de politieke onrust in Egypte.

De militanten zouden afkomstig zijn geweest uit de Gazastrook waar Hamas regeert, een groep dit voorkomt uit de Egyptische Moslimbroederschap. Hoewel Hamas onmiddellijk na het grensincident enige betrokkenheid ontkende, vergt het weinig fantasie om in dit alles een vooropgezet plan te herkennen dat van meet af aan tot doel had de macht van het leger te breken.

Vraag is hoe de overige generaals reageren. Accepteren zij de beslissing van Morsi die natuurlijk volhoudt dat hij zijn gezag als democratisch gekozen president van Egypte laat gelden. Of riskeren zij een hevigere strijd tussen burgerregering en leger?

Foto: DoD