Met het advies van het College van Zorgverzekeringen (CvZ) om bepaalde dure medicijnen niet langer te vergoeden ontspint er zich in Nederland een discussie die de haarvaten van de beschaving beroert. Wat is er aan de hand? Over oorzaken, gevolgen en uitkomsten.
Constatering
Wie om zich heen kijkt, kan er niet om heen. Nederland vergrijst in rap tempo. De kosten hiervan en dat klinkt onbarmhartig gaan zo zoetjes aan voor de baten uit. We worden ouder, teren langer op kosten die de samenleving als geheel dient op te brengen en de huidige generatie ouderen heeft het beter dan de nieuwe ouderen van straks het zullen hebben. Het lijkt evident dat ingrijpen om de stijgende kosten die deze ontwikkelingen met zich meebrengen meer dan gerechtvaardigd is.
Geen symptomen, maar oorzaken aanpakken
De zorgkosten in Nederland liggen al langer onder het vergrootglas. Neem het eigen risico. Als we op de huidige voet doorgaan, dan ligt dat straks binnen luttele jaren op 775, per persoon per jaar (bron: CPB). Partijen als de SGP pleiten terecht voor het verlagen van de inkomensgrens als het gaat om het ontvangen van zorgtoeslag en voor het verder uitkleden van het aantal tegemoetkomingen in de zorg, maar het blijven toch vooral druppels op een gloeiende plaat. En laten we wel wezen, de meeste politieke partijen kennen een behoorlijk vergrijsde achterban, het is dus niet geheel onlogisch dat men in electoraal opzicht de vingers niet wenst te branden aan al te orthodoxe maatregelen om de zorgkosten te reduceren. Dat is echter wel noodzakelijk!
Hoe ethisch kun je zijn
Het CVZ dacht deze week na en gooide subiet de knuppel in het hoederhok door de vergoedingen voor Fabry- en Pompepatienten niet langer te willen vergoeden. Een kostenbesparing van een slordige 44 miljoen per jaar (bron: NRC). Samenleving en de politiek in rep en roer. Behalve dan de zelfverklaarde ethica en Eerste Kamerlid Heleen Dupuis. Door haar VVD-bril verklaarde deze dame dat in haar geval alles al goed geregeld want zou ze onderhevig raken aan ouderdomsverschijnselen. Kortom: euthaniseer me maar. Welke kant willen we eigenlijk op in Nederland? Die van de kille rekenmeesters of zijn we bereid een echte ethische dialoog te ontketenen waarbij de samenleving en politiek als geheel hun inbreng zien verzilverd?
Aanzetten
In het neigen naar de tweede optie, gaat het erom de tering naar de nering te willen zetten. En dat betekent dat de politiek niet kan volstaan zoals de populisten van o.a. de PVV en de SP doen sec moord en brand te schreeuwen om vooral toch maar alles bij het oude te willen laten. Dat is struisvogelpolitiek en opzichtig geklap voor de buhne. Diezelde politiek is echter wel aan zet om in samenspraak met tal van patientenorganisaties, het CVZ en andere betrokkenen de vlucht naar voren te nemen. Maatregelen die op korte termijn geld opleveren zijn er. Ter illustratie.
Waarom bijvoorbeeld wachten met het schrappen van de vergoeding voor de rollator (vanaf 01-01-2013) als dat nu ook al zou kunnen? Hele magazijnen met gloednieuwe rollators staan te verpieteren, omdat ze zogenaamd niet meer aan de dure kwaliteitseisen voldoen die NL of de EU stelt?! Dus we verschepen ze naar Afrika, gratis en voor niets. Kolder natuurlijk! Nieuwerwets geneuzel inzake rollators is leuk voor op winst beluste fabrikanten, maar de Nederlandse samenleving als geheel betaalt het geldelijk gelag. Stangen, wieltjes eronder en rijden, dat is de essentie van dat ding. Back to the basics dus.
Een goed roker heeft een half woord nodig. Iemand die rookt schaadt zichzelf en zadelt bij longklachten of erger de maatschappij op met onaanvaardbare kosten. Stem de zorgverzekering daar dan ook op af en laat de roker zelf meer dokken gedurende zijn of haar rookzame leven. Transparant en eerlijk! Dat geldt ook voor de vele drinkebroers en comazuipers die deze society telt, zeker wanneer ze bij herhaling door de huisarts gewaarschuwd zijn voor schadelijke gedrag dat zij aan zichzelf berokkenen en aan de rest van de zorgbetalers.
Vermogende ouderen zouden er goed aan doen hun huis te gaan opeten om zodoende een groot gedeelte van hun eventuele zorgkosten voor eigen rekening te nemen, in plaats van hun kinderen en kleinkinderen tot in het oneindige te blijven spekken. Het is gewoonweg oneerlijk om de grijze koppen op de golfbanen te zien spelen terwijl de echte handicaps op de samenleving afgewenteld worden. Zelf voor zorg gaan betalen kan er best af. Men heeft het beter dan ooit, zelfs de egotrippers van 50+ ontkennen dit harde feit niet.
Ook is het goed om de moraal van vooral alloctonen die om het minste of geringste de huisarts bezoeken te gaan bijsturen! Voor elke kuch je dokter lastig vallen is gewoonweg not done en kost teveel geld, laat deze bewustwording integraal onderdeel van het succesvol integreren worden. Het vergoeden van de pil aan tot aan het 21e levensjaar? Schrappen! De oh oh cherso generatie en vele anderen weten vaak op hun 16e al waar Abraham de mosterd vandaan haalt, ga daar dan ook op een volwassen wijze mee om. Zo niet: zelf dokken! Hiermee besparen we per jaar 60 miljoen. Kassa!
Samenleving en politiek aan zet
Al deze voorbeelden ontslaat de samenleving niet om mekaar diepgaand in de ogen te kijken ook in kwesties waar het gaat om levensoprekkende behandelingen. Zieken en hun familie zullen, hoe moeilijk dat ook is, de belangen van de samenleving als geheel in het vizier moeten houden. Pleidooien voor een ruimer zelfbeschikkingsrecht inzake euthanasie echter zijn op de keeper beschouwt niet meer dan een fnuikend onvermogen om daadwerkelijk recht te doe aan de kwaliteit van duurzaam leven. Veeleer dient er meer geld en kennis gestopt te worden in pallitatieve zorg en in hospices. Is er nog vet weg te halen bij de overbodige managementlagen die de zorgverzekeraars tellen? Zeker en gewis, ook daar aktie dus.
Het is goed dat kwaliteitskranten als NRC, Trouw, AD en het Reformatorisch Dagblad de maatschappelijke discussie nu al aanjagen, aan de politiek is het om na 12 september de handschoen op te pakken. Pilletje minder mag, maar wel op ethische en beschaafde wijze alstublieft.
De auteur van dit stuk is ook actief op Twitter.