Minister Spies wil een maatschappelijke discussie: wie doet wat in Nederland? Want doet de overheid niet teveel?
Minister Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken legt andere accenten op haar werk als minister dan haar voorganger Piet Hein Donner, die zij in december opvolgde. Spies zegt in een interview in NRC dat ze de komende maanden een discussie wil beginnen 'die losstaat van de bestuurlijke organisatie van het land'.
Natuurlijk gaat het paginagrote NRC-interview over haar eerste maanden als minister en de problemen bij woningcorporatie Vestia, maar er staat ook iets anders in. Iets interessants. Spies wil een debat over de rol van de overheid en de burger in Nederland. 'Wie doet wat binnen onze samenleving?'
Ze zegt in het interview:
Veel Nederlanders voelen zich betrokken bij hun wijk, hun vereniging, hun buurt, hun gemeente, ze willen méédoen. De overheid moet zich daarin misschien wel anders opstellen dan de afgelopen decennia. De overheid nam dingen over, uit handen, dacht dat ze het zelf beter kon. Terwijl de overheid misschien juist volgend moet worden, op initiatieven uit de samenleving moet ingaan.
Deze agenda zou zomaar eens een impuls kunnen geven aan de discussie over de inhoudelijke koers van het CDA. De overheid moet de civil society, de maatschappelijke verbanden, niet kapotmaken door zich ermee te bemoeien, door regels te stellen. Laat de samenleving de samenleving.
Spies noemt een voorbeeld dat zij tegenkwam tijdens haar werkbezoek in Rotterdam-Zuid:
Dáár doet de straatverlichting het niet, dáár ligt troep op straat. Dat hangt op een prikbord, heel praktisch, en de gemeente reageert daar op. Die lamp hebben we gemaakt. (...) Het is misschien een klein, praktisch voorbeeld, maar ik denk dat de overheid tegemoet moet komen aan haar burgers, aan de moeite die zij doen. Daar moet de overheid waardering voor hebben, en dat aanmoedigen.
Er schuilt een risico in het aanmoedigen van burgers dat ze zelf een keer iets doen, omdat het helaas zo is dat de meeste Nederlanders in een overheidsreflex schieten als er iets moet gebeuren. Dat is de erfenis van het vorige CDA-PvdA-ChristenUnie-kabinet. Dus ja, men ziet troep op straat liggen, maar er wordt niets aan gedaan. De burger laat de gemeente weten dat het moet worden opgeruimd. Door de gemeente. 'Daar betaal ik toch belasting voor?'
Het is prima dat Spies een nieuwe impuls geeft aan de discussie over de rol van de overheid in het dagelijks leven. Het kan zowel voor het CDA als voor Nederland een stap in de goede richting zijn, maar zoals gezegd, de valkuil is dat er toch naar de overheid wordt gegrepen; we zijn de afgelopen decennia teveel 'verwend' met een overheid die het allemaal wel oplost.
Een discussie over een beperkte rol van de overheid gaat hand in hand met flinke bezuinigingen. In de regel geldt: hoe meer bezuinigingen, hoe zelfstandiger we worden.
