Leach: 'de euro is een tragedie voor Europa'

Gisteren wees ik op het optreden van Lord Leach bij Buitenhof. Wat zei hij daar?

Leach begon het interview met direct te zeggen dat hij géén politicus was, ondanks zijn (ere) lidmaatschap van het Hogerhuis. Hij dankte die benoeming aan zijn succesvolle campagne om te voorkomen dat Groot-Brittannië in de euro zou stappen. Leach noemde de euro 'a tragedy for Europe'.

Gevraagd naar de kansen voor het EU-kritische UKIP (die pleit voor het uittreden van GB uit de EU, red.) zei Leach, dat die kansen zeer groot zijn. Volgens Leach is UKIP 'the fox in the Westminster henhouse', de vos in het kippenhok van het Britse parlement. Veel Britten zijn de Europese politieke elite zat en brengen uit protest daartegen hun stem uit op UKIP. Mensen houden van politici die zeggen waar het op staat in plaats van de fletse, kleurloze politiek correcte praatjes, die overal in Europa door de gevestigde politieke elite worden gedaan. Leach wees op het grote democratische tekort die met de Europese instituten gepaard gaat: je kunt een falend Commissie-lid bijvoorbeeld niet naar huis sturen; het Europees parlement zit er voor spek-en-bonen, want het heeft bitter weinig échte invloed en kan zelf geen wetten maken of weer intrekken; bovendien kent de bevolking dat parlement niet. Het Europees parlement mist dus twee fundamentele elementen van democratie. De nationale politiek is en blijft voor de meeste mensen toch de kern van de politiek.

Over de leider van UKIP, Nigel Farage, zei Leach:

Niet alleen snoept Farage stemmen weg bij de Conservatieven, maar in toenemende mate ook bij Labour. EU-kritiek is dan ook niet iets typisch 'rechts', maar loopt dwars door het gehele politieke spectrum heen: van links tot rechts en in het midden. Overal is kritiek. Mensen stemmen op UKIP, omdat ze bezorgd zijn over de Europese ontwikkelingen.

Het grote risico dat nu dreigt is, dat de middenpartijen nóg meer naar elkaar zullen toekruipen en nóg meer op elkaar zullen gaan lijken, waardoor het weinige debat dat er al is over belangrijke kwesties als de eenheidsmunt of het open grenzen beleid, nog verder verstomt. Leach vindt dat geen goede ontwikkeling, hij noemde het zelfs 'gevaarlijk'. 'Europa' heeft drie problemen, die alle drie met elkaar samenhangen ('interlinked with each other'): het eerste is het democratisch tekort van de EU, het tweede is de euro en het derde 'a secular decline', een seculiere achteruitgang. Daarmee doelde Leach op het dalende aandeel van Europa in de totale wereldhandel.

Interessant is (en de eurofielen hoopten natuurlijk het tegendeel te horen), dat Leach zei dat Europa zich helemaal niet moet verenigen tegen 'de Aziatische krachten', Europa moet juist het tegenovergestelde doen. Als voorbeeld noemde hij de manier waarop de verschillende landen in Azië hun valutacrisis hadden opgelost: elk op hun eigen wijze, gesteund door hun bevolking. Singapore en Hongkong bezuinigden, Indonesië had 'a massive devaluation' doorgevoerd, enzovoorts. Maar ze overwonnen allemaal op eigen kracht de crisis en dat is democratie. Maar omdat de EU zonodig wil dat we allemaal één worden stevenen we af op een ramp ('we will end up with a disaster'). Samenwerken op economisch gebied is voldoende volgens Leach. China werkt ook samen met Brazilië, om maar een voorbeeld te noemen. Leach ziet de wereld meer als 'een netwerk' ('a network world').

Volgens Leach moet de EU dringend hervormd worden. Op de vraag aan welke hervormingen Leach dan dacht antwoordde hij: allereerst moet je het democratisch probleem oplossen. Je kan niet hervormen zónder de toestemming van het volk. Er moeten dus mogelijkheden komen om wetten tegen te houden of weer terug te draaien. Daar moet op nationaal niveau over gestemd worden (leest u mee, meneer Pechtold?).

Over de euro zei Leach dat er gewerkt moet worden aan een 'controlled default' van twee tot drie jaar, omdat anders de gevolgen niet te overzien zijn. Ook was hij van mening dat de sterkere landen bij elkaar moesten blijven. Dat zijn in zijn optiek Duitsland, Nederland, Oostenrijk, de Scandinavische landen, mogelijk sluiten dan wellicht ook Noorwegen en Zwitserland aan (in feite het Plan van prof. Henkel, red.). Het grote probleem wordt Frankrijk. Wat te doen daarmee?

Volgens Leach is het enige dat van de EU moet overblijven 'the Single Market', de Interne Markt. Er moet zeker geen Europa van twee snelheden komen (eurozone en EU-landen, red.), want 'niet iedereen wil naar hetzelfde eindstation'. De meeste mensen vinden dat de Europese integratie nu wel ver genoeg is voortgeschreden; voor hen hoeft een verdere integratie niet. Volgens Leach moet nu geen In or Out referendum in GB komen, want de bevolking is te verdeeld. Eerst moet de EU ingrijpend hervormd worden ('a major, radical reform'), dat wil zeggen een EU die zich louter met de vervolmaking van de Interne Markt bezighoudt. Pas als dat is gebeurd heeft een referendum zin en Leach denkt dat de Britten dan massaal voor de EU zullen kiezen. Maar als die hervormingen uitblijven, dan zal het Britse volk ongetwijfeld eruit willen stappen. 'Enough is enough'.

Hier vindt u een overzicht van mijn columns en u kunt mij hier volgen op Twitter.