Kinneging over het populisme
Pleidooi voor een aristocratische democratie.
De nieuwste editie van DEMO, het periodiek van de Jonge Democraten (D66'ers in de dop), heeft als thema populisme. Nu is daar onderhand wel zo'n beetje alles over gezegd, maar wanneer Andreas Kinneging de ruimte krijgt, is het de moeite van het lezen toch zeker nog wel even waard.
Wie enigszins bekend is met Kinnegings denken, zal het niet verbazen dat de Leidse hoogleraar rechtsfilosofie niets moet hebben van het hedendaags populisme en de daaraan inherente roep tot meer directe democratie. Kinneging:
Die extreme vorm [van democratie], waar we de afgelopen twintig jaar naar toe zijn gegroeid, houdt in dat het volk regeert en de bestuurders moeten doen wat de meerderheid wil. Politici hebben die zelfconceptie ook gekregen en het is de verwachting van de bevolking. De meerderheid wil iets en dat is dus wat de politiek moet doen. Dat is een heel simplistische en extreme opvatting van democratie die (...) niet kan werken.
De heilig verklaring van 'het volk' en diens opvattingen is dan ook van de zotte, en politici zouden wel gek zijn om hun oren ernaar te laten hangen, meent Kinneging:
Het volk heeft vaak totaal geen kaas gegeten van hoe het allemaal zit. Als je wil dat het systeem overleeft en floreert, kun je als politicus niet zomaar je oren laten hangen naar de meerderheid.
Is er dan geen enkele rol weggelegd voor het volk? Democratie zonder 'demos', dat kan toch helemaal niet? Kinneging:
Ik geloof dat het volk uiteindelijk het laatste woord heeft. Wat mij betreft is dat bij de algemene verkiezingen. Leiders krijgen de tijd om te laten zien wat ze waard zijn en daarna worden ze beoordeeld op de eindresultaten. (...) E?e?n (sic) keer in de zoveel jaar moet er een grote schoonmaak gehouden worden, anders krijg je een vorm van despotie. Dat is iets wat de bevolking heel goed weet: gaat het goed of gaat het niet goed?
Kinnegings opvatting van democratie komt in feite neer op een gezonde inbreng van aristocratische elementen in de democratie. Het hedendaagse geluide dat het zorgwekkend is dat het volk zich niet interesseert voor de politiek - de zogenaamde kloof tussen politiek en burger - en dat daar iets aan gedaan moet worden, lijkt aan Kinneging niet besteed. Hij zegt:
Ik vind het trouwens helemaal niet belangrijk dat mensen belangstelling hebben voor politiek. Het is wel goed als ze de krant lezen en dat ze het nieuws op hoofdlijnen volgen, maar ik heb liever dat ze belangstelling krijgen voor literatuur of goede films. Persoonlijk heb ik bijvoorbeeld helemaal geen zin om me te verdiepen in het pensioenstelsel. Ik wil potverdorie dat er mensen zijn in de politiek die goed voor mij zorgen en het algemeen belang in de gaten houden. Ik wil op die mensen kunnen vertrouwen.
Het acht uur journaal en aantal keer per dag nu.nl F5'en is dus meer dan zat. Ga voor de rest vooral mooie boeken, film et cetera tot u nemen. De elite zorgt voor de rest. Maar is het niet juist dat laatste waar het de laatste decennia is misgegaan...?
Het hele interview leest u overigens hier (PDF!).
foto: wikipedia - Aurelstein
