Hoe de overheid criminaliteit creëert

In zijn altijd vermakelijke televisieshow voor het zakenkanaal van Fox News behandelde John Stossel vorige week de War on Drugs. (Zie fragment onder dit artikel.) De Amerikaanse overheid creëert een enorm probleem door drugs zeer zwaar te bestraffen. Een op de vijf gedetineerden in staatsgevangenissen zit een straf uit voor bezit van of handel in drugs. In federale gevangenissen is het aandeel zelfs meer dan 50 procent. Dan gaat het om veroordeelden die drugs van een staat naar een andere vervoerden. In het geval van de illegale drugshandel is dat al gauw het geval.

Ook het geweld dat met drugsgebruik en -handel gepaard gaat, doet denken aan de tijd van de Drooglegging in de jaren twintig. Het aantal moorden steeg destijds enorm en liep snel terug toen alcohol in 1933 weer legaal werd.

We zien een vergelijkbare trend in Nederland. De invoering van de wietpas en het sluiten van coffeeshops heeft ook soft drugs weer de illegaliteit ingedrongen. Hoewel drugsgebruik in Nederland nauwelijks wordt bestraft, zijn er maar weinig burgers die graag bij de overheid als drugsgebruiker bekend staan. Het aanvragen van een wietpas is dan ook een drempel die velen niet willen betreden, en wie kan ze het kwalijk nemen? Zou U graag bij de overheid als alcoholist te boek staan? Ik niet.

Terwijl we in Nederland een repressiever beleid zijn gaan voeren, heeft Portugal drugs grotendeels geliberaliseerd. Uit het fragment van Stossel blijkt dat het daar redelijk gaat. Het aantal gebruikers is niet gestegen. Het is een mythe dat mensen meer drugs gaan gebruiken als ze er makkelijk aan kunnen komen. In de Verenigde Staten ligt het marihuanagebruik onder jongeren vele malen hoger dan in Nederland. De beschikbaarheid van soft drugs weerhoudt velen er hier juist van over te gaan op hard drugs. In Portugal is het aantal verslaafden zelfs teruglopen sinds dat land een liberaal drugsbeleid is gaan voeren.

De feiten spreken voor zich: legalisering van drugs zorgt voor minder geweld, minder overlast en leidt tot minder verslaafden. Drugsgebruik zal er niet door stijgen.

Feiten blijken echter van ondergeschikt belang in wat vooral een emotionele discussie is.

Voorstanders van legalisering kunnen tegenstanders ervan proberen te overtuigen dat het praktischer is drugs te legaliseren, maar dat advies slaan ze gemakkelijk in de wind. In plaats daarvan zou de discussie moeten gaan over de juistheid van een overheid die haar burgers ervan weerhoudt een bepaald product te consumeren.

Dat is een discussie over de rol van de staat. Moet die burgers opvoeden en beschermen, zelfs tegen hun eigen stommiteit? Of moet de staat burgers tegen anderen beschermen? Die laatste is een liberale versie - hoewel tal van liberalen voor drugs een uitzondering maken in het debat over wat de overheid wel en niet mag verbieden. De eerste is etatisme pur sang en een beetje eng. We hebben in Amerika immers gezien dat een staat die zichzelf tot taak ziet burgers op te voeden zelfs alcohol kan verbieden. Wat te denken van tabak? Gokspelen? Fastfood? Er is principieel geen verschil tussen het verbieden van xtc en een Big Mac. Zolang consumptie ervan anderen geen overlast geeft, moet het in een vrij land kunnen.