Het Koningslied houdt Nederland de spiegel voor (en dat doet pijn)

Omdat ik zelden televisie kijk en het koningshuis mij bijzonder weinig interesseert, heb ik lange tijd vrijwel niets meegekregen van het koningslied en de daaruit voortgevloeide rumoer. Maar toen ik gisteren een tv-programma had opstaan, kreeg ik wind van de doodsbedreigingen aan het adres van de maker van het lied, John Ewbank. Omdat mijn nieuwsgierigheid (tot mijn grote spijt) de overhand kreeg, besloot ik vanmorgen maar eens te gaan kijken en luisteren naar wat er zo erg is aan het veelbesproken nummer.

Wat ik hoorde was een eenvoudige pianomelodie - niet per se lelijk maar wel simpel - en ik zag, met het eerste bekende gezicht, de ingehouden emotie van Marco Borsato, gevolgd door Paul de Leeuw, Ruth Jacot, Jim en Guus Meeuwis. Ik zag ingestudeerde trekjes en ongeloofwaardig gespeelde melancholie. Door dit alles heen hoorde ik een demagogische, oppervlakkige tekst. Het beste zat er toen al op, bleek spoedig. Want daarna kwamen onder andere Lange Frans, Ali B., Gers Pardoel en Glennis Grace voorbij. Maar het kan nog erger. Want daarna zag ik de bekende Nederlanders waarvan het niet precies duidelijk is welk talent zij doorgaans aanwenden om Nederland van entertainment te voorzien, zoals de kinderen van André Hazes en Johnny de Mol.

Daarnaast zag ik dat een ieder van deze "BN'ers" in de videoclip de exacte rol vervulde die wij van ze gewend zijn. Zoals gezegd, Borsato met de uitbeelding van zijn "rijke" innerlijke belevingswereld, maar ook een Trijntje met de voor haar imgao zo treffende onschuld en desondanks diepvoelende blik. Met daartegenover een Jeroen van Koningsbrugge die tussen het zingen door even met zijn bekende cynische glimlach de camera in kijkt, alsof hij daarmee wil zeggen: "Jaa mensen, ik ben d'r ook ghehe!". Zo stond Johnny De Mol er eveneens bij alsof hij net was komen binnenwandelen, zoals het een  onbezorgde playboy betaamt. Met gespeelde nonchalance brabbelt hij de tekst wat mee omdat hij A. geen tijd had deze te leren en B. gewoon voor de gezelligheid komt. Het geheel lijkt zorgvuldig in elkaar gezet om het volk der Nederlanden te geven wat het kent en waarvan het houdt, als we de kijkcijfers mogen geloven. Daarom begrijp ik heel goed dat de Rijks Voorlichtingsdienst juist dit lied heeft uitgekozen. Omdat zij gedaan heeft wat zij altijd doet: beoordelen wat het volk leuk vindt en dit andermaal aanbieden.

Natuurlijk realiseerde ik me dat de kritiek op het lied terecht is; het is een barslecht nummer. Maar waarom nu? Dit is toch wat wij dagelijks graag op televisie zien, deze helden van het volk? Kennelijk is Nederland geschrokken van dit lied. Maar schrikken we eigenlijk niet gewoon van onszelf? Nu het hele circus voor de duizendste maal van stal wordt gehaald, dit maal in de context van een nieuw koningslied, daalt opeens het besef neer dat dit is wie wij zijn. Middels een licht briesje van onschuldig vermaak, dat langzaam steeds verder begon aan te zwellen tot een wervelwind van pulp, hebben we ons niet eerder gerealiseerd hoe oppervlakkig we zijn en hoe graag we ons laten amuseren met gemaaktheid en kitsch. Op een enkeling na tolereerden we nog dat ons volkslied door Jim en Jamai gezongen werd bij aanvang van voetbalwedstrijden; matige zangers die ons land met de kwaliteit van hun stem en de passie van hun lijf zouden moeten vertegenwoordigen. Het deerde ons niet want het was maar voetbal en het was gezellig.

Maar nu lijkt de maat vol en eisen de mensen kwaliteit, of iets dergelijks. En misschien werd het weleens tijd dat de onderhuidse jeuk, die wordt veroorzaakt door vervlakking en morele ondergang nu eens aan de oppervlakte verschijnt. Ik zeg morele ondergang omdat ik van minimaal de helft van de BN'ers die deze eer ten deel viel weleens heb moeten lezen met wie ze het doen of hoeveel bedpartners ze verslonden  en dat ze weleens met elkaar zijn vreemd gegaan. Ik heb tijdens het scrollen op nieuws-websites, op zoek naar echt nieuws, headlines moeten lezen waardoor ik niet alleen weet wíe deze mensen zijn, maar ook dat hun man vreemd ging, of dat ze weleens betaalden voor seks. Deze mensen, "onze helden" die door de RVD het stempel G E S C H I K T kregen om de koning te eren met een lied, ken ik met name door hun immorele levensstijlen en de berichtgeving daaromtrent. Iets waarvan ik slechts kan hopen dat mijn kinderen, mocht ik ze ooit krijgen, er minder van meekrijgen dan hun vader, die het tot zijn spijt allemaal in zijn geheugen heeft moeten (laten) opslaan. Daarom beschouw de commotie rondom het koningslied (los van de absurde doodsbedreigingen) als een frisse wind alsmede een goede hoop voor morgen en gaat de televisie nu met alle liefde weer uit.