Geef de Europese Unie één taal

De vice-voorzitter van het Duitse parlement, Johannes Singhammer, is naar Brussel afgereisd om wat hij een probleem vindt aan de kaak te stellen. "Het aantal teksten dat in het Duits wordt vertaald, neemt af," meent hij. Dat terwijl een op de drie inwoners van de Europese Unie Duits spreekt.

Duits wordt, net als iedere Europese landstaal, door de Europese Unie als officieel erkend. Alle wetten en regels moeten in het Duits worden vertaald. Het is, naast het Engels en het Frans, zelfs een van de drie voertalen van de Europese Commissie.

Iedere Europese burger heeft het recht in zijn of haar eigen taal te corresponderen met instanties van de EU en in diezelfde taal een antwoord te krijgen. Dat is een goed recht. Een AOW'er in Hongarije, die in zijn leven geen woord Engels of Frans heeft gesproken, moet net zo goed toegang hebben tot de EU als een hoogopgeleide en meertalige Amsterdammer.

Maar die meertaligheid heeft een keerzijde. In de eerste plaats zijn de vertalingen, die worden uitgevoerd door een leger aan vaste medewerkers en freelancers, niet altijd van hoge kwaliteit. In 2012 moest het Duitse parlement nog honderden documenten terug naar Brussel sturen, omdat ze uit de Duitse vertalingen niet wijs konden worden. Eind vorig jaar vaardigde de Europese Rekenkamer een mooie lijst van Engelse termen uit die in vertalingen keer op keer verkeerd worden gebruikt. Zo duikt het woord 'aids' op als meervoud voor 'hulp' en wordt 'delay' (vertraging) gebruikt als synoniem voor 'deadline'. Ook stuitte de Rekenkamer op vreemde termen als 'fiche' en 'modality'. Zogenaamd Engels, maar eigenlijk niet.

Hoeveel er precies wordt vertaald, en door hoeveel vertalers, is moeilijk vast te stellen, want alle Europese instanties hebben hun eigen vertalers in dienst. In 2012 werkten er 578 vertalers voor de Europese Commissie die nog eens zo'n drieduizend freelancers op de loonlijst had staan. Dat jaar vertaalden zij 1.760.615 pagina's.

De Commissie is per jaar 330 miljoen euro kwijt aan vertalingen. De kosten zijn sinds de toetreding van tal van Oost-Europese landen tussen 2004 en 2007 met zo'n 20 procent gestegen. De kosten die het Europese Parlement maakt, zijn moeilijker te achterhalen, want individuele parlementsleden kunnen hun toelagen gebruiken om vertalingen van te betalen. De Europese Commissie schat echter dat het vertalen van toespreken en documenten in totaal goed is voor 1 procent van de begroting van de Europese Unie. Dat zou dit jaar dan op 1,4 miljard euro uitkomen.

Een enorme kostenpost is het dus niet, maar gelet op alle rompslomp die ermee is gemoeid, zou het toch verstandig zijn een taal als Europees aan te wijzen. De enige kandidaat is Engels. Joachim Gauck, de Duitse president, stelde dat vorig jaar nog eens voor. Als Duitsland, als grootste lidstaat, de eerste stap neemt, volgt de rest vanzelf. De gemiddelde Nederlander of Tsjech zal het een worst zijn wat voor taal er in Brussel wordt gesproken. Al spreken ze daar in het Nederlanders of Tsjechisch, dan nog begrijpen we vaak niet waar ze het over hebben.

De uitzondering zijn natuurlijk de Fransen. Die weigeren een 'Angelsaksische overheersing' te accepteren en vrezen dat met de Engelse taal ook het Engelse economische en politieke gedachtegoed langzaam maar zeker in heel Europa wordt overgenomen. (Wat overigens het geval is, maar dat heeft meer te maken met het feit dat het Britse systeem beter is dan met de taal.) Laat de Fransen dan vooral zelf betalen voor alle vertalingen van en naar het Frans, en niet de belastingbetalers in de rest van de unie.