Eyes wide shut (3)

Er is al veel gezegd en geschreven over de onlusten in de Oekraïne. Een aspect dat daarbij tot nu toe tamelijk onderbelicht is gebleven is de katalyserende rol die de EU heeft gespeeld (en nog speelt) bij dit conflict. De EU speelt een gevaarlijk spel door het Rusland van Poetin uit te dagen. Niet alleen gevaarlijk, maar ook dom.

Naar verluidt is er vanochtend weliswaar overeenstemming bereikt, die de politieke crisis in Kiev zou bezweren. In het akkoord zou staan dat er vóór december vervroegde presidentsverkiezingen komen en dat er in de aanloop naar de stembusgang een overgangsregering komt. Ook zou zijn afgesproken dat er vóór september de belangrijke en door de oppositie geëiste grondwetswijzigingen van kracht worden. Daarmee wordt onder meer de macht van de president in belangrijke mate beperkt. Volgens EU-diplomaten wordt het akkoord vandaag getekend.

Maar is daarmee het conflict uit de wereld?

Dat valt nog maar te bezien. De Oekraïne is een land, dat bestaat uit twee culturen: het oostelijk deel, dat op Rusland is gericht (en waar men ook Russisch spreekt) en het westelijk deel, dat meer op Europa is gericht. Daarnaast is het land ook op religieus gebied verdeeld. De voornaamste kerk is de orthodoxe Kerk, die al sinds 988 de heersende religie in Oekraïne is. Ongeveer driekwart van de totale bevolking maakt deel uit van de Oekraïens-orthodoxe kerk. Vooral in het oostelijk deel van het land is deze religie overheersend. Daarnaast bestaat de kleinere Oekraïens autocefale Orthodoxe Kerk, die thans alleen aanhang heeft in de westelijke provincies van het land. Tenslotte bestaat een niet onaanzienlijk deel (38%) uit protestanten, joden en onkerkelijken. En warempel, er klinken alweer geluiden, dat de Joden ook hier weer als zondebok worden gezien. Naast politiek, ook een religieus verdeeld land dus. Een recept voor conflicten. En de EU gooit in die omstandigheden olie op het vuur. Hoe onverantwoordelijk kun je zijn in je machtshonger?

Volgens onze onvolprezen 'werelddiplomaat', minister Timmermans van Buitenlandse Zaken ligt er geen taak voor de VN in dit conflict, maar juist voor de EU. Hij zei gisteren in de Tweede Kamer tegen het parlement, dat hij niet wil dat de VN of welke andere internationale organisatie dan ook, zich mengt in dit conflict. Volgens Timmermans zou bemiddeling van buitenaf betekenen dat de EU meegaat in het Russische 'frame' dat de EU samen optrekt met Rusland in de strijd voor de Oekraïne. Daarom wil Timmermans dat de Duitse initiatieven voor een dialoog met Rusland worden ondersteund. Maar deze 'dialoog' wordt natuurlijk vooral ingegeven door eigenbelang. De EU wil de Oekraïne binnen haar invloedssfeer halen. Ongebreidelde machtswellust ten koste van de bevolking, want die zijn de dupe door deze escalatie. En ja, de EU heeft een bijdrage geleverd aan die escalatie. Door de Oekraïne hoop te geven tot die invloedssfeer toe te treden middels een Associatieverdrag met de EU.

Daarmee heeft de EU het Rusland van Poetin rechtstreeks uitgedaagd. Poetin zal de Oekraïne nooit laten gaan, de Russische belangen zijn simpelweg te groot. Bovendien heeft hij een machtig drukmiddel: de gasprijzen. Oekraïne is afhankelijk van de levering van Russisch gas. Een land dat voor zijn energievoorziening afhankelijk is van een ander land, gaat natuurlijk niet riskeren dat die stopgezet wordt, met alle desastreuze economische gevolgen van dien. Een conflict met Rusland riskeren is wel het domste wat de EU kan doen. Niet alleen economisch, maar ook militair. De EU beschikt niet eens over onafhankelijke strijdkrachten, al meldt de rijksdienst net vandaag, dat de EU haar militaire capaciteit sterk wil vergroten. Tja.

Maar door de Nederlandse media wordt net gedaan alsof de Oekraïne bij 'het Westen' (lees: de EU) wil. Maar dat wil lang niet iedereen daar. Het is dus een verkeerde voorstelling van zaken die door onze media gegeven wordt. Over 'framen' gesproken. Intussen verkeert het land in staat van burgeroorlog en zal moeten worden afgewacht of het diplomatieke offensief soelaas biedt. Dat is maar zeer de vraag in een land, dat verscheurd wordt door etnische, religieuze en politieke tegenstellingen. De EU zou zich, net als in het conflict met Syrië, verre moeten houden van dit soort brandhaarden overal in de wereld. De EU gedraagt zich als de dominee die de wereld wil overtuigen van haar (morele) superioriteit. Voor een instituut, dat zelf niet eens over een eigen volk beschikt en waarvan de meeste van haar lidstaten op de rand van een faillissement bungelen, zou je een wat realistischer en vooral bescheidener stellingname mogen verwachten. Maar als de leiding van de EU wordt bemensd door figuren zoals op de foto boven dit stuk, dan is die verwachting een totale illusie.