EU, misbruik de coronacrisis niet om Nederlandse belastingbetalers voor Italiaanse schulden te laten opdraaien!
Premier van Italië Guiseppe Conte komt nu met het voorstel om zogeheten 'eurobonds' uit te geven. Wie anders dan een premier van Italië kan met dit voorstel komen?! Logisch want Italië heeft al voor de Corona crisis iedere EU begrotingsnorm verre overschreden en het gaat nu helemaal van holderdebolder om de Italiaanse economie overeind te houden.
Traditioneel gingen de hakken bij ons altijd diep in het zand bij zo’n voorstel. Eurobonds zijn obligaties die worden uitgegeven voor gezamenlijke rekening van de landen van de eurozone. Het is een vorm van risicodeling en komt er op neer dat landen die hun begroting op orde hebben hun creditcard afgeven aan landen die dat niet hebben, veelal potverteerders geheten. Economen in de sterke landen vinden dit financiële zelfmoord. Maar het schetst onze verbazing dat natuurkundige (alom verklaard als ‘economisch onbenul’) Angela Merkel groen licht geeft aan haar minister van financiën om erover na te denken. Macron is een verklaard voorstander van eurobonds. Logisch, want Frankrijk is een zwak land. Spanje is voorstander, logisch, het is een zwak land. Nederland en de andere noordelijke landen met een solide begroting, zijn altijd mordicus tegenstander geweest van eurobonds. Dat dient zo te blijven naar mijn mening. Corona grijpt niet alleen het lichaam, maar ook het financiële verstand.
De gedachte is dat de financiële risico’s voor de eurozone verkleind worden. Niets is echter minder waar. De afgelopen jaren hebben in het teken gestaan van risicodeling binnen de eurozone om de zone stabieler te maken, zo is de gedachte. Risico’s zijn uitgesmeerd over landen en instellingen en banken. Het beleid is er op gericht vangnetten te plaatsen, zoals Bankenunie, een gemeenschappelijke begroting, een gezamenlijke werkloosheidsverzekering, een deposito garantiestelsel en een Europees Stabilisatiemechanisme (ESM). De opzet is om een achtervang te creëren voor de afwikkeling van banken die omvallen en vermogen te transfereren van sterke naar zwakke landen, de transferunie, zonder dat leningen aan de zwakke landen ooit terugbetaald worden. Dat lijkt goed, maar de gezamenlijke aansprakelijkheden met andere landen brengt koppeling van financiële risico’s met zich mee. De staatsschulden van Zuid-Europese landen zijn torenhoog. De gedachte is dat hoe meer risico’s gedeeld worden, hoe stabieler de eurozone wordt. Risico’s zouden beheersbaar worden. Het is schijn. Risicodeling nodigt immers zwakke landen uit tot het nemen van meer risico: ‘ga je gang maar om meer risico te nemen, het wordt toch wel afgedekt binnen de totale club. We delen de risico’s’. Dit wordt ‘moral hazard’ genoemd: ‘spendeer maar, het wordt hoofdelijk omgeslagen’. Er is geen morele beperking meer. De Duitser zegt: ‘in die Beschränkung zeigt sich der Meister’. Welnu, die ‘beschränkung’ in de begrotingen is er niet meer bij uitgifte van eurobonds.
De Europese Commissie wil het ESM Noodfonds inzetten om via de ECB eurobonds uit te geven. De EC ziet haar kans nu schoon om de macht te grijpen. Vice-president van de ECB, de Spanjaard (wie anders!) Luis de Guindos, zei in 2019: “Mits goed ontworpen kunnen eurobonds een referentiepunt zijn voor in vesteerders op de Euro kapitaalmarkt. Daarmee verminder je het risico van de kapitaalvlucht van tussen nationale staatsobligaties binnen de eurozone”. Hij vermeldt natuurlijk niet dat door het koppelen van risico’s van overheden en financiële instellingen wordt het totale financiële EU gebouw riskanter en lopen uiteindelijk de burgers van de sterke landen, waaronder Nederland, onvermoede risico’s. Er wordt een wissel getrokken op solidariteit zonder dat burgers goed doorhebben in welke solidariteit ze delen. Er is geen democratisch ‘consent’ voor een dergelijk ultiem belangrijke stap. Zoals gewoonlijk wordt dit afgedaan met ‘het is representatieve vertegenwoordiging’. Risicodeling zorgt niet voor minder risico’s, maar is juist een impuls naar méér totaal risico. De achilleshiel van de Europese Unie is dat burgers van de lidstaten weinig idee hebben in welke solidariteitsval ze gelokt worden. Het lijkt allerminst vanzelfsprekend dat burgers solidair willen zijn met burgers in landen waar corruptie hoogtij viert, Italië, Portugal, Spanje. Voormalig minister Jeroen Dijsselbloem deed in 2017 ophef ontstaan nadat hij in een interview met de Frankfurter Allgemeine Zeitung over solidariteit tussen noordelijke en zuidelijke landen zei: “Ik kan niet mijn hele leven geld uitgeven aan drank en vrouwen om dan bij u mijn hand op te houden.” In het zuiden van Europa werd dat opgevat als een aanval op hun economische beleid. Portugal eist zelfs het vertrek van Dijsselbloem als eurogroepvoorzitter, omdat hij volgens de premier van Portugal een ”racist, xenofoob en seksist” is. Idioot natuurlijk, hij sprak immers gewoon de waarheid, maar heeft het qua baantje wat hij niet kreeg, zuur moeten bekopen. Met andere woorden, zelfs de Nederlandse minister van Financiën was niet solidair – althans niet op deze manier - met zuidelijke landen en terecht. Hoe kan de Nederlandse regering dit dan van haar burgers verwachten, die nota bene hun portemonnee moeten opentrekken als het mis gaat. Hoe stevig staat Wobke Hoekstra hier in z’n schoenen? We zitten in de EU in de boot met landen die er een compleet andere financiële discipline op nahouden dan wij. Laten we ons daarmee niet laten besmetten.
Zwakke EU landen nemen de Corona crisis te baat om zaken er door te drukken die in normale tijden ondenkbaar zijn. Daaraan moeten we niet toegeven! We moeten niet door de Corona crisis ons hoofd in een financiële strop laten duwen, terwijl onze burgers zich van geen kwaad bewust zijn en bezig zijn om te overleven. Dit zijn uitzonderlijke tijden. De vraag of je met eurobonds elke disciplinerende werking van nationale obligatiemarkten verliest, doet niet terzake volgens prof Mary Pieterse Bloem, hoofd obligatiebeleggingen bij ABN AMRO. Als de oorlog eenmaal gestreden is ga je nadenken hoe je het financiële landschap weer ordent, meent ze. Levensgevaarlijke gedachte, ze zet haar verstand op nul en wil pas weer gaan nadenken als het kruit is opgetrokken. De schade is dan al onherstelbaar. Bloemers wilde al ‘helicoptergeld’ uitdelen. Ik heb geen vertrouwen in haar. Wij moeten geen vrtrouwen in haar hebben.
De Europese Centrale Bank (ECB) lanceert een nieuw plan tegen de economische gevolgen van de coronacrisis. In het zogeheten Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) komt 750 miljard euro extra beschikbaar om staats- en bedrijfsobligaties op te kopen. Het plan komt bovenop het pakket van maatregelen dat de ECB eerder presenteerde om dit jaar 120 miljard euro extra in de economie te pompen. Samen dus 870 miljard, extra. Met het opkoopprogramma wil de ECB ervoor zorgen dat de rente op obligaties lager wordt. Daardoor wordt het goedkoper om kapitaal aan te trekken om problemen die zijn ontstaan door de coronacrisis het hoofd te bieden. Oude bomen die zouden moeten omvallen worden nu kunstmatig overeind gehouden. En al zo lang, zie het beleid van Mario Draghi, omringd door centrale bank directeuren van zwakke landen die roepen “meer steun!” ‘Okay, nou goed dan! Wij ECB zetten nu onze eigen regels in de verkoop want er is een limiet aan wat de ECB kan opkopen om te voorkomen dat ze de grootste schuldeiser van een land worden. Maar nood breekt wet, nietwaar?’ De regels lapt ECB voorzitter Christine Lagarde, advocate en politica, aan haar laars. De ECB kan nu meer opkopen van landen waarvan de bank al veel staatsobligaties in bezit heeft. Ze wil Italië helpen, zéér empathisch, maar dat land kampt nu al met een enorme staatsschuld. Ook wordt het risico dat kleeft aan staatsobligaties opnieuw gewogen. Zo worden Griekse obligaties nu wel tot het steunprogramma toegelaten, terwijl de ECB die eerder als 'junk' afwees, omdat er een groot risico was dat ze niet volledig zouden worden afgelost. Wie was er ooit zo hypocriet dat het wel terugbetaald zou worden? Niemand toch hoop ik?! Eerder zei Lagarde dat de bank er niet voor is om verschillen in rente op staatsobligaties vlot te trekken. Uitglijertje. Economisch onbenul Lagarde wil ‘leiderschap tonen’ in moeilijke tijden. Heeft deze advocate enig idee waar ze mee bezig is? Wat gaat ze doen als het niet helpt? Nog eens 750 miljard voor een opkoopprogramma doen? Econoom Edin Mujagic van OHDV heeft zijn vertrouwen in Lagarde opgezegd. Terecht, dat voorbeeld moeten we volgen. We kunnen niet iemand op die plek hebben die niet begrijpt waar ze mee bezig is, een ‘reckless driver’.
Eurobonds, 750 miljard extra ECB steun, waar gaat dit in hemelsnaam naar toe? Het is inderdaad oorlog, maar dat betekent niet dat we onze kop helemaal moeten verliezen. Blijf vooral nu goed nadenken, verlies je niet in emotie. Daar krijgen we later ernstig spijt van als het een enkele rit is en we kunnen niet meer terug. Eurofielen kennen slechts één mantra woord: soevereiniteitsoverdracht. Het is de hoogste tijd dat we erkennen dat de EU tot een levensgevaarlijk bootje is verworden. Dat bootje had allang gerepareerd moeten worden. “Bouw de EU om van een supranationale instelling naar een internationale instelling van soevereine lidstaten”. Dat gaat niet gebeuren, integendeel. Stap uit de boot! Nexit!
Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”
