En nu afrekenen met Gadaffi

De Nederlandse diplomatie leverde afgelopen week een topprestatie door de gevangen Nederlandse militairen in Libië vrij te krijgen. In de media is volop geschreven over de vraag wat ons land nu precies voor beloften heeft moeten doen om de drie uit te kopen. Minister Hillen van Defensie maakte korte metten met dat soort speculaties: “We hebben geen gebaar hoeven maken, er zijn geen voorwaarden gesteld.” Duidelijke taal, dunkt me. We zijn Gadaffi dus niets verschuldigd. Het maakt de weg vrij voor een serieuze aanscherping van het Nederlandse standpunt.

Zolang de drie militairen in Libische handen waren, kon ons land het zich niet veroorloven een al te uitgesproken standpunt in te nemen over de situatie in dat land. De veiligheid van onze jongens ging nu eenmaal even voor. Dat probleem speelt inmiddels niet meer. De VVD nam enkele uren na de landing van de drie in Athene al een voorschot op de ontwikkelingen die komen gaan. De gezaghebbende Europarlementariër Hans van Baalen riep de regering op de Libische Verzetsraad onmiddellijk te erkennen als het nieuwe wettige gezag in dat land. Nu na Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk ook de Verenigde Staten inmiddels te kennen hebben gegeven van zins te zijn dit te doen, lijkt het logisch dat Nederland op korte termijn zal volgen.

In NAVO-verband zal volgende hoogstwaarschijnlijk worden gesproken over instelling van een zogeheten ‘no fly zone’ boven (delen van) Libië. Het is nog altijd onwaarschijnlijk dat zo’n zone daadwerkelijk zal worden ingesteld, niet in de laatste plaats omdat de praktische waarde ervan gering is. De bombardementen op de stellingen van de opstandelingen vinden momenteel vooral vanaf de grond plaats. Het soort luchtsteun dat Gadaffis tanks en mortieren kan helpen neutraliseren zullen de NAVO-straaljagers niet kunnen bieden, hoe hard de Franse president Sarkozy er ook om roept. Het is ook niet wat de opstandelingen zelf willen. Zij hopen vooral op de middelen om het gevecht op voet van gelijkwaardigheid aan te kunnen gaan: anti-tank wapens, geweren, munitie en communicatieapparatuur. De NAVO-lidstaten zouden serieus moeten overwegen op dat verzoek in te gaan.

Het argument van de sceptici dat dit een herhaling zou kunnen opleveren van het Afghaanse drama, waar westerse troepen nu bestreden worden met wapens die de Amerikanen dertig jaar zelf leverden aan het Afghaanse verzet, moet zonder meer serieus worden genomen. Maar het mag uiteindelijk geen reden zijn om het niet te doen. Van Gadaffi weten we dat hij allerlei internationale terreurorganisaties heeft gesponsord en dat hij ook zelf terreuraanslagen tegen westerse doelwitten heeft laten uitvoeren. We hoeven er niet aan te twijfelen dat hij in een hernieuwd langdurig internationaal isolement de banden met de grote islamitische terreurorganisaties opnieuw zal aanhalen. Slechter dan de huidige situatie kan het dus onmogelijk worden; beter wel. Het is een gok die de moeite van het nemen waard is.

Een leidende rol voor Nederland in het Libische drama ligt niet voor de hand, maar actieve steun voor de door de Franse, Britten en Amerikanen uitgezette koers is wel degelijk een optie. Onze jongens zijn vrij, het is tijd om af te rekenen met Gadaffi.