De stad in de hoofdrol

De stad is de protagonist in deze ingenieuze filmische en architectonische installatie van bekroond kunstenaar Maurice Bogaert. In het onderkomen van galerie/atelier de Servicegarage – op het voor culturele evenementen niet erg voor de hand liggende terrein van een daadwerkelijke servicegarage – heeft hij zijn met 19 mini-camera’s behangen bouwwerken neergezet, als een reflectie op het wezen van de stad.

Bogaert maakte, in zijn fascinatie voor architectuur en film, eerder het bekroonde The Apartment, waarin hij het appartement uit de film Repulsion (Roman Polanski, 1965) deconstrueerde en nabouwde, zodat de hele film in een shot opnieuw gemaakt zou kunnen worden.

In Het Wezen van de Stad gaat de kunstenaar nog verder, door de hele stad – of aspecten ervan – te ontleden en weer op te bouwen, te filmen en te projecteren. De bezoeker ziet de stad vanuit verschillende standpunten – van bovenaf, van buitenaf, van binnenuit – en op verschillende schalen – miniatuur maar ook bijna levensgroot: een soort benauwde steeg tussen monumentale panden, maar dan wel opgetrokken uit dunne houten wandjes, als het decor dat de stad voor Bogaert ook is.

Bezoekers stuiten in de minimalistische omgeving (geen verwarming, dus jas aanhouden!) op een aantal open archiefkasten, waarin maquettes piepschuim gesneden. Op een rol draait een miniatuurstad rond, gadegeslagen door een camera en weer te zien op een van de schermen tegen de muur: een eagle-eye perspectief op de onderliggende stad. Ook op een ronddraaiende cilinder bevindt zich een zwarte weg met witte strepen in het midden – de weg de stad in of uit – een beweging die dag en nacht doorgaat.

Op de andere schermen zijn de gedetailleerde close-ups te zien van delen van de stad: een oude fabriekshal, scheefstaande gebouwen, een nieuwbouwappartement, maar ook een mysterieuze kermisattractie.

Een belangrijk onderdeel van de tentoonstelling wordt gevormd door de tekst van Simone Hogendijk, die op hypnotiserende toon wordt voorgelezen door Klaas Postmus. Het is een in een loop afgespeeld verhaal over de stad, gezien vanuit het perspectief van een gebouw dat naar buiten kijkt. De tekst ligt ook gedrukt bij de tentoonstelling, als een verhaal zonder begin, einde, net zoals de stad als organisch wezen altijd maar weer opnieuw begint: een verhaal van opbouw en afbraak dat nooit is afgelopen. “De straten bloeden. Drilboren hebben gaten geslagen in het asfalt. Een vergeten waterleiding maakt een fontein die het vuur van stof blust, dat als een gordijn over de stad hangt. De sloophamers maken kogelronde gaten in de muur ogen die hol en leeg naar de overkant staren. Karkassen van gebouwen waarvan niet duidelijk is of ze worden opgebouwd of afgebroken vormen het uitzicht. Daartussen gaten als getrokken kiezen van een bejaarde, of het wisselgebit van een kind.”

Een intrigerende en verruimende kijk op de stad, én vanuit de stad.

Het Wezen van de Stad is nog tot en met 9 februari te zien in De Servicegarage, Cruqiusweg 79 in Amsterdam. Open donderdag tot en met zondag van 12 tot 18 uur.