Gemeenteraadsverkiezingen worden referendum
De gemeenteraadsverkiezingen staan niet op zichzelf. De kiezer ziet ze als de ideale mogelijkheid om Den Haag te laten weten wat hij van het beleid van het kabinet vindt.
Lokale punten spelen bij kiezers lang niet altijd een hoofdrol. Die kiezer hoort zijn lokale CDA-politicus aan, luistert ook wel naar diens verhalen over passend onderwijs en behoud van het buurthuis, maar denkt in het stemhokje ook aan Sybrand van Haersma Buma in Den Haag. En als hij dan bijvoorbeeld vindt dat Buma beter niet had kunnen weglopen bij het overleg over het Herfstakkoord, dan stemt hij niet op het CDA, hoe begaan hij ook is met het buurthuis.
Natuurlijk geldt dit niet alleen voor Buma en zijn CDA, maar ook voor de PvdA van Diederik Samsom en de VVD van Mark "principes, wat zijn dat?" Rutte. Jawel, de twee partijen die samen de regeringscoalitie vormen.
Er zijn namelijk nogal wat PvdA-kiezers die het beleid van de regering - en dus dat van de PvdA - niet links genoeg vinden. Ja, ik weet wat u denkt, maar blijkbaar zijn veel PvdA-kiezers werkelijk zo extreem links dat ze dit kabinet als 'neoliberaal' beschouwen. Trouw legt dan ook uit:
De PvdA houdt haar hart vast. Kiezers die in 2012 op 'het eerlijke verhaal' van Samsom stemden, lijken teleurgesteld in hun partij. Alternatieven bieden zich aan. Zo staat D66 te trappelen om in de grote steden de leidende positie van de sociaal-democraten over te nemen.
De Democraten zien met name kans om er met verkiezingsoverwinningen vandoor te gaan in de grote studentensteden. De strategie die ze daarbij gebruiken is om te pas en te onpas te herhalen dat Pechtold er verantwoordelijk voor is dat er extra 'geïnvesteerd' wordt in onderwijs. Voor mij is dat een reden om vooral niet op D66 te stemmen, maar blijkbaar denken veel studenten daar anders over.
Gezien de klachten van PvdA-kiezers is D66 niet de enige rivaal. Ook de SP staat te springen om kiezers weg te jatten bij de PvdA. En ja, de kans is groot dat Emile Roemer en co. daar nog in slagen ook.
Met andere woorden, er staat de lokale PvdA een bloedbad te wachten. Niet omdat kiezers het per definitie oneens zijn met de lokale sociaaldemocraten, maar omdat de landelijke partij er zo'n puinhoop van heeft gemaakt.
Ook bij de VVD wordt het spannend. Een aantal jaar geleden moest Jozias van Aartsen tot aftreden als fractieleider omdat zijn partij 2 procent inleverde bij de gemeenteraadsverkiezingen. Het heeft er alle schijn van dat het verkiezingsresultaat van dit jaar beduidend slechter zal zijn. De schade wordt mogelijk alleen nog enigszins beperkt doordat er niet overal rechtse alternatieven zijn. Zo doen de PVV en de Libertarische Partij in lang niet alle gemeenten mee, waardoor er voor liberalen, behalve lokale partijen en misschien het CDA, weinig te kiezen overblijft. Zelfs dan zullen de liberalen vrijwel zeker fors inleveren.
Het wordt interessant om te zien wat de gevolgen hiervan zullen zijn. Worden leiders van de regeringspartijen aan de kant gedrukt? Ontstaat er onrust in de coalitie? Met name de PvdA kan het zich niet veroorloven om lokaal te veel zetels en dus macht in te leveren. Samsom moet dat voorkomen. Als dat niet gebeurt komt zijn positie vrijwel zeker in gevaar.
Lees ook